Artykuł opublikowany pod adresem:     http://gigawat.net.pl/article/articleprint/184/-1/24/

Niemiecka energetyka. Odnawialna – tak, atomowa - nie!


Informacje Numery Numer 03/2003

Niemcy są państwem o wysokim stopniu rozwinięcia przemysłu energetycznego. Moc działających tam elektrowni jest najwyższa w Unii Europejskiej. W Niemczech działają jedne z największych przedsiębiorstw sektora paliwowo-energetycznego. Dominują pod względem ilości stacji paliw jak i produkcji energii atomowej. Jednak, w ostatnich latach Niemcy postanowiły zrezygnować z energetyki jądrowej. Planuje się, że w 2021 roku zostanie zamknięty ostatni reaktor atomowy w tym kraju. Nasi sąsiedzi postanowili postawić na rozwój energetyki odnawialnej.

Energia atomowa

Obecnie udział elektrowni atomowych w Niemczech, w całkowitej produkcji energii wynosi około 30%. Przewiduje się, że do 2021 roku niemieckie reaktory jądrowe powinny wyprodukować łącznie do 2623,30 TWh energii. 31 grudnia 2002 roku zamknięto reaktor w Obrigheim, którym zarządzała EnBW – die Energie Baden-Wuerttemberg. Jest to efekt przyjętej w Niemczech ustawy, która zakłada, że kraj ten wycofa się całkowicie z produkcji energii atomowej. Z końcem 2001, decyzja ta została zaaprobowana przez niemiecki Bundestag. W lutym 2002 roku ustawę przyjął Bundesrat. Wszystkie te działania są następstwem tzw. atomowego konsensusu między rządem, a elektrowniami, który zawarto w 2000 roku. Ustalono między innymi, że okres funkcjonowania 19 niemieckich reaktorów jądrowych nie powinien przekroczyć 32 lat od chwili, w której zostały one uruchomione. Ponadto, wszystkie reaktory muszą wyprodukować łącznie 2623,30 TWh energii netto, w okresie od 1 stycznia 2000 roku do zamknięcia ostatniego z reaktorów, tj. Neckarwestheim-2 w 2021 roku. 1 lipca 2005 roku zakończy się transport zużytych prętów paliwowych do zakładów przerabiających je w celu ponownego użytkowania (w La Hague – Francja i Sellafield – Wielka Brytania). Tym samym wokół reaktorów jądrowych powstaną składowiska. Na koniec zdecydowano, że w ciągu dziesięciu lat ma zostać zamknięte składowisko odpadów radioaktywnych w Salzstocks Gorleben w Dolnej Saksonii. Obecnie trwają poszukiwania alternatywnego rozwiązania.
W 2001 roku, jak obliczyło niemieckie forum atomowe w Berlinie, w Niemczech reaktory atomowe wyprodukowały łącznie 171,3 miliarda kWh energii, tj. o 0,9% więcej niż w roku 2000. Dzięki zastosowaniu energii jądrowej w Niemczech w 2001 roku uniknięto emisji 170 milionów ton dwutlenku węgla. Szacuje się, że z chwilą rozpoczęcia w RFN produkcji energii atomowej, tj. od 1961 roku, do chwili obecnej, udało się ograniczyć emisję CO2 o ok. 3 miliardy ton. Niemieckie reaktory w tym czasie wyprodukowały prawie 3,3 biliona kWh energii. W 2001 roku, średnio 19 niemieckich reaktorów pracowało przez 8029 godzin. Ponadto w 2001 roku jeden z niemieckich reaktorów – Isar-2 – wyprodukował 12 396 miliardów kWh energii, tym samym jest to reaktor największej mocy na świecie.


Niemieckie reaktory jądrowe:


Węgiel

W 2001 roku zapotrzebowanie na węgiel kamienny zmniejszyło się o 5,4% i wyniosło 65 mln ton. Powód, mniej zamówień tego surowca ze strony przemysłu stalowego. Dodatkowo wykorzystanie węgla kamiennego do celów energetycznych zmalało o 4,3%. Niemcy z własnych źródeł, w 2001 roku, wydobyli 27,9 mln ton tego surowca. Reszta pochodziła z importu. Najwięcej, bo aż 27,9% sprowadzanego surowca, zakupiono z Polski, 15,4% z RPA, 12,1% z Australii i 9% z Kolumbii.
W Niemczech pracuje obecnie 11 kopalń, a jeszcze w 1990 roku było ich 27. Zatrudnienie znajduje tam 46 900 i zostało ono ostatnio zredukowane o 9,3%.
Niemcy, obok Polski, Czech, Rosji i Grecji, są największym producentem węgla brunatnego. Obecnie szacuje się, że światowe zasoby tego surowca starczą na 500 lat zapotrzebowania (węgla kamiennego na 150 lat, gazu ziemnego – 70, ropy naftowej – 45).
W 2001 roku, w RFN, wzrosło zużycie węgla brunatnego, w porównaniu do poprzedniego roku, o 5,3% tj. i osiągnęło poziom 55,6 mln ton. Tym samym wydobycie tego surowca w Niemczech wzrosło o 4,6% i osiągnęło poziom około 175 mln ton. Ponad 90% węgla brunatnego przeznaczane jest na wytwarzanie energii. Zapotrzebowanie elektrowni na ten surowiec wzrosło ostatnio o 5% Mimo to, rozpoczęta w latach dziewięćdziesiątych stopniowa modernizacja elektrowni, jak i zamykanie już przestarzałych obiektów wpływają na stopniowy spadek zapotrzebowania na węgiel brunatny.

Zapotrzebowanie

Według danych podanych przez urząd ds. energii – DIW Berlin, zapotrzebowanie na pierwotne surowce energetyczne, w roku 2001 w Niemczech, osiągnęło poziom 495 mln ton i wzrosło o 1,6%. Powód tej zmiany, wynika w głównej mierze z czynników atmosferycznych, tj. przede wszystkim niskiej temperatury powietrza.

Zapotrzebowanie na poszczególne źródła energetyczne w 2001 r. :

Największy udział w pozyskiwaniu poszczególnych surowców energetycznych w 2001 roku w Niemczech miał węgiel brunatny - 44,8%, następnie węgiel kamienny – 22,8%, gaz ziemny -18,8%, ropa naftowa – 3,3%, źródła odnawialne – 10,3%. Udział węgla kamiennego i brunatnego oraz gazu ziemnego w niemieckim zapotrzebowaniu energetycznym zmalał o około 1%. Związane jest to z wzrastającą zależnością importową surowców energetycznych tego kraju.
Według prognoz do 2020 roku, przeprowadzonych przez Exxon-Mobil, wynika, że zapotrzebowanie na źródła energetyczne spadnie o około 4,5%. Jednak nadal najważniejszymi surowcami dla niemieckiej energetyki będą ropa naftowa, gaz ziemny i węgiel. Znacząco będzie malała rola i udział energetyki jądrowej. Wzrośnie natomiast udział niekonwencjonalnych źródeł energii – wiatru, wody i słońca, o około 5%.

Prognozy zapotrzebowania na poszczególne źródła energii (mln ton):

W 2001 roku w porównaniu z 2000, w Niemczech wzrosło zużycie prądu o 7 miliardów kWh, tj. o 1,2% i osiągnęło poziom 570 miliardów kWh. Najwięcej energii, bo aż 30%, pochodziło z reaktorów jądrowych – 171 mld kWh. 27,4% prądu wyprodukowały elektrownie zasilane węglem brunatnym (156 mld kWh), 137 mld kWh – węglem kamiennym. Gaz ziemny dostarczył 51 mld kWh prądu. Elektrownie wiatrowe i wodne wyprodukowały łącznie 6,4% całkowitej niemieckiej energii.


Potentaci energetyczni

10. największych niemieckich dostawców prądu (mld kWh rocznie):

W tym roku cztery niemieckie przedsiębiorstwa energetyczne: HEW/Hamburg, Bewag/Berlin, VEAG/Berlin, Laubag/Senftenberg powinny zostać przejęte przez holding Vattenfall Europe AG/Berlin. Specjaliści przewidują, że nowo powstały koncern zajmie trzecią, pod względem obrotów (5 mld euro), pozycję na niemieckim rynku energetycznym. Przykładowo w czerwcu 2002 roku, 25% udziałów HEW, będących w rękach miasta Hamburg, sprzedano Vattenfallowi za 869 mln euro.
W 2002 RWE AG otrzymało zgodę na nabycie pakietu większościowego akcji brytyjskiego zakładu energetycznego – Innogy. Wartość transakcji wyceniono na 8,5 mld euro. Dzięki temu niemiecki koncern z Essen stanie się drugim, co do wielkości przedsiębiorstwem energetycznym w Europie. Kolejny niemiecki potentat energetyczny – monachijski E.ON, otrzymał zgodę na przejęcie brytyjskiej firmy EVU Powergen i jej amerykańskiej spółki-córki LG&E.
Łączna moc wszystkich elektrowni w Niemczech jest najwyższa w Unii Europejskiej i wynosi 119 471 MW (stan na 2000 r.). Największy udział, bo 45% mają elektrownie opalane węglem, następnie jądrowe – 22%, gazowe – 15%, wodne - tylko 3%.

Gaz ziemny

W 2001 roku niemieckie zapotrzebowanie na gaz ziemny wyniosło 107 mln ton. Surowiec ten jest przede wszystkim wykorzystywany do ogrzewania mieszkań. Ponad 44% niemieckich gospodarstw korzysta z gazu ziemnego. Podłączony jest on do prawie 17 milionów mieszkań. W 2001 roku przybyło 400 000 budynków ogrzewanych gazem.
Niemcy z własnych zasobów pokrywają zaledwie 18% swojego zapotrzebowania na gaz. Pozostała ilość tego surowca pochodzi z importu. Najwięcej, bo aż 36% gazu, sprowadzanego jest z Rosji, 21% - z Norwegii.

Gaz ziemny sprzedany w Niemczech na przełomie 2000/01 (mld kWh):

Ropa naftowa

Niemieckie zapotrzebowanie na ropę wynosi około 130 mln ton rocznie. Z własnych surowców pochodzi zaledwie około 22 mln ton tego surowca. Największą ilość ropy naftowej Niemcy sprowadzają z Rosji – 30 mln ton, następnie z Norwegii (21 mln ton), Wielkiej Brytanii (15,4), Libii, Syrii, Kazachstanu, Arabii Saudyjskiej, Algierii, Nigerii i Wenezueli.
W 2002 roku doszło do dwóch znaczących fuzji na rynku paliwowym. Niemiecki Aral przeszedł w brytyjskie ręce koncernu BP, a Shell połączył się z DEA. W wyniku tych kroków około 1500 niemieckich stacji benzynowych przeszło w obce ręce. Obecnie łączna liczba wszystkich stacji w tym kraju wynosi 15.722. Według przedstawicieli MWV/Hamburg około 4000 stacji nie ma szans na przetrwanie.

Stacje benzynowe na niemieckim rynku:

W Niemczech istnieje około 800 stacji sprzedających biopaliwa. Wysokie ceny ropy naftowej spowodowały w ostatnich latach wzrost zainteresowania biopaliwami. Jeszcze w 2000 roku wyprodukowano 240 tys. ton tego paliwa, a już w 2001 produkcja ta wzrosła do 480 tys. ton. Wstępne szacunki wskazują, że w 2002 roku zapotrzebowanie na biopaliwa wzrosło do 900 tys. ton.

Energia odnawialna

Odnawialne źródła energii w Niemczech dostarczają około 36 mld kWh prądu rocznie. Stanowi to 7,25-procentowy udział w całkowitej produkcji energii. Największą rolę odgrywają elektrownie wodne i wiatrowe. Te pierwsze dostarczają 54,8% energii uzyskanej z niekonwencjonalnych źródeł energii, tj. 19,8 mld kWh rocznie. Z turbin wiatrowych produkuje się 31,8% czystego ekologicznie prądu tj. 11,5 mld kWh. W samym 2001 roku moc nowo zainstalowanych elektrowni wiatrowych wyniosła 2659 MW. Na 2002 rok planowano wybudować instalacje o łącznej mocy 3000 MW. Według prognoz ekspertów, do 2030 roku, całkowite niemieckie zapotrzebowanie na prąd w 30% powinno zostać zaspokojone przez elektrownie wiatrowe. Obecnie Niemcy przodują, jeśli chodzi o produkcję energii z elektrowni wiatrowych. Wyprzedzają Stany Zjednoczone, Hiszpanię i Danię. Przy produkcji czystej ekologicznie energii z wiatraków pracuje tam 35 tys. osób. Łączny obrót w niemieckiej energetyce wiatrowej to 3 mld euro. Pozostałe niekonwencjonalne źródła energii to śmieci, biomasa i słońce. Ich udział w produkcji zielonego prądu wynosi odpowiednio: 8,3%, 5,0% i 0,1%. Według prognoz, do 2020 roku udział odnawialnych źródeł energii w Niemczech zwiększy się o 5%.
Po Japonii, Niemcy były drugim co do wielkości rynkiem zbytu dla energii słonecznej. W 2001 roku zainstalowano tam instalacje do pozyskiwania energii ze słońca o łącznej mocy 75 MW. Popularyzacji energetyki słonecznej w Niemczech ma służyć program 100.000 dachów. Ma on propagować tę formę energetyki oraz umożliwia zaciągnięcie korzystnego kredytu na montaż instalacji. W 2002 roku przyłączono do sieci największy niemiecki park słoneczny. Zainstalowanych jest tam 16 agregatów prądotwórczych, każdy o mocy 1,6 MW. Planuje się, że rocznie, zostanie wyprodukowanych tam 1,6 mln kWh prądu.


Ogrzewanie

Od 1 stycznia 2002 roku w Niemczech obowiązuje rozporządzenie dotyczące oszczędności energii elektrycznej. Jego celem jest propagowanie niższego zużycia energii wśród mieszkańców. Ponadto zakłada ona modernizację istniejących instalacji grzewczych. W rozporządzeniu czytamy, że wszystkie instalacje gazowe, czy olejowe służące do ogrzewania, a zamontowane do 1978 roku, muszą do 2006 r. zostać wymienione. Ponadto wszystkie pomieszczenia muszą być wyposażone w instalacje umożliwiające pełną drożność powietrza. Dodatkowo zaleca się lepsze uszczelnienie domostw – wymianę okien, ocieplanie ścian. Przewiduje się, że modernizacją objętych zostanie około 20% budynków. Wszystkie nowo oddawane mieszkania muszą spełniać wymóg 30-procentowego ograniczenia zużycia energii.
Obecnie 44,5% niemieckich mieszkań ogrzewanych jest gazem ziemnym, 32,6% - olejem opałowym, a tylko 6% - prądem i 4,7% - węglem.

Koszty

W kwietniu 2002 przeciętne, trzyosobowe, niemieckie gospodarstwo zapłaciło za prąd 44,60 euro. Średnia cena energii w Niemczech wynosi 14,30 centa za kWh. Plasuje to ten kraj pośrodku, jeżeli chodzi o koszty energii elektrycznej w Unii Europejskiej. Najwięcej za kWh musieli zapłacić Włosi: 23, 67 eurocenta, najmniej Finowie: 8,14 c.




| Powrót |

Artykuł opublikowany pod adresem:     http://gigawat.net.pl/article/articleprint/184/-1/24/

Copyright (C) Gigawat Energia 2002