Jednym ze sposobów zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w krajowych zakładach energetycznych jest współspalanie węgla wraz z biomasą pochodzenia roślinnego. Produkcję takich mieszanek rozpoczął Katowicki Holding Węglowy będący największym dostawcą węgla dla polskiej elektroenergetyki. Na bazie węgli z kopalń KHW.S.A. przygotowano już pierwsze partie paliwa, w których dodatek biomasy stanowił 10%. Produkt został dostarczony między innymi do EC Żerań i Elektrowni Kozienice. Z czasem zainteresowanie tego typu towarem na rynku wzrasta.

Do ważniejszych ostatnich umów zawartych przez KHW S.A. należy porozumienie z Elektrociepłownią w Tychach w zakresie dostawy mieszanek i współpracy dotyczącej rekultywacji terenów przemysłowych oraz hałd górniczych Holdingu poprzez uprawy roślin energetycznych, które to będą wykorzystywane jako biomasa do wytwarzania energii w EC Tychy. Pierwszą pilotażową plantację 9 tysięcy sztuk sadzonek róży wielokwiatowej (Rosa multiphlora-JATAR) zasadzono na terenach przemysłowych KWK Wesoła. Trwają obserwacje jak ta krzewiasta roślina zda egzamin na niezbyt urodzajnym gruncie. Kolejną uprawą będącą obiektem zainteresowań Holdingu jest wierzba energetyczna (salix viminalis). Prowadzone są badania Głównego Instytutu Górnictwa na terenach poprzemysłowych kopalni Mysłowice, mające na celu określenie najefektywniejszych metod ich wykorzystania do przyszłej plantacji. Według planów nasadzanie wierzby powinno być ukończone jeszcze w listopadzie br.
Roczny udział biomasy w mieszankach dostarczanych przez KHW S.A. dla samej EC Tychy może docelowo osiągnąć poziom 40000 ton w skali roku. Według szacunkowych prognoz opracowanych przez specjalistów Holdingu istnieje możliwość, że po roku 2005 zapotrzebowanie wszystkich odbiorców KHW S.A. na rośliny energetyczne z zastosowaniem ich do produkcji mieszanek węglowo-biomasowych osiągnie poziom nawet do około 2 mln ton rocznie. Wiele jednak zależy od tego w jakim stopniu wymagania ochrony środowiska wymuszą w przyszłości stosowanie tego typu paliw. Nie mniej jednak już dzisiaj powstał poważny temat jakim jest produkcja roślin energetycznych na skalę przemysłową.

Węglarki z...biomasą
Holding jest właścicielem ok. 60 ha zdegradowanych terenów przykopalnianych, które według wstępnych projektów nadają się do wykorzystania w produkcji roślin energetycznych. Potrzebne są jednak jeszcze ekspertyzy GIG-u dokumentujące, że obszary te nadają się do upraw. W przyszłości zamierza się również rozwinąć sieć wytwarzania biomasy dla potrzeb KHW S.A. na tereny całej Polski. Temat opiera się na wykorzystaniu taboru kolejowego, który obecnie dostarcza węgiel do sieci dealerów w kraju. Planuje się, że w drodze powrotnej na Śląsk składy wagonów będą transportować biomasę, którą z kolei dostarczą dla Holdingu dealerzy zajmujący się obecnie dystrybucją węgla. W ten sposób KHW S.A. zamierza zapewnić sobie stałe dostawy roślin energetycznych. Natomiast na terenach odległych od Śląska, tam gdzie będzie to uzasadnione ekonomiczne, powstaną placówki zajmujące się komponowaniem mieszanek dla potrzeb lokalnych klientów.

Mniej siarki w powietrzu
Istotną sprawą w świetle nowych przepisów związanych z ochroną środowiska i narzuconym wymogiem udziału energii odnawialnej w produkcji energii dla zakładów energetycznych jest fakt, że mieszanka węgla z biomasą jest traktowana jako paliwo ekologiczne. W grę wchodzi nie tylko znane pojęcie, że biomasa sama w sobie jest paliwem ekologicznym ze względu na zerowy bilans emisji dwutlenku węgla do atmosfery. (Uważa się, że rośliny w trakcie swojego wzrostu i zachodzących procesów fotosyntezy zredukują większą ilość dwutlenku węgla od tej, jaką wyemitują później podczas procesu spalania). Na podstawie licznych analiz stwierdzono, że w trakcie spalania biomasy w mieszance z węglem następuje mniejsza emisja substancji toksycznych do powietrza niż w przypadku spalania samego węgla. Zastosowanie mieszanek biomasowo-węglowych ogranicza głównie emisję SO2 oraz pyłu. Obecnie KHW we współpracy z elektrociepłowniami prowadzi prace nad optymalizacją składu procentowego poszczególnych komponentów nowego typu paliwa. Chodzi tu głównie o opracowanie najlepszej mieszanki zawierającej od 5 do 20% biomasy, która będzie najkorzystniej współspalana na istniejących instalacjach bez konieczności modernizacji kotłów. Dotychczasowe badania wykazują, że podczas procesu spalania zawarty w węglu dwutlenek siarki łączy się z tlenkami wapnia występującymi w biomasie. W ten sposób związki siarki zamiast trafiać do atmosfery pozostają w popiele. Pewien problem stanowi natomiast stosunkowo duża ilość związków chloru w biomasie, co może mieć wpływ na przyspieszoną korozję instalacji.
W ramach współpracy KHW z EC Tychy trwają też badania nad opracowywaniem granulatu miałowo-mułowo-biomasowego przystosowanego do spalania w nowoczesnych kotłach fluidalnych będących na wyposażeniu elektrociepłowni w Tychach. Katowicki Holding Węglowy podpisał porozumienie z EC Tychy o współpracy dotyczącej podjęcia produkcji granulatu na bazie mułów powęglowych z kopalni Wesoła i Mysłowice w oparciu o pilotażową linię technologiczną o wydajności 60000 ton rocznie. Właściwie dobrany skład mieszanki mułów, wysokojakościowych miałów i biomasy w połączeniu z nowoczesnymi technologiami ich spalania powinien spełniać rygorystyczne kryteria norm krajowych i Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska. Polska przyjęła i ratyfikowała zobowiązania międzynarodowe w tym zakresie a to wymusi na producentach energii podjęcie działań dostosowawczych.

Górnicy do żniw
Pojawią się nowe miejsca pracy przy uprawie i zbiorach na tworzonych plantacjach. Nastąpi rekultywacja zdegradowanych terenów, dzięki czemu zyska śląskie środowisko, ale też i czysta energetyka.
Uruchomienie przemysłowej plantacji wraz z całym zapleczem logistycznym to gigantyczne koszty.
Dla podwyższenia efektywności upraw wymagane jest odpowiednie ich nawożenie oraz nawadnianie. Sporym przedsięwzięciem jest utworzenie zaplecza maszyn do zbiorów i przetwarzania biomasy. Znacznych funduszy wymagają też prace nad optymalizacją składu mieszanek węglowo-roślinnych. KHW wraz z Południowym Koncernem Energetycznym i Polską Akademią Nauk złożyli w lecie tego roku wniosek o pomoc w realizacji projektu współspalania węgla i biomasy. Stosowne decyzje o ewentualnym przyznaniu grantu spodziewane są wkrótce.