W Wielkiej Brytanii wzrasta wykorzystanie niekonwencjonalnych źródeł energii. Obok szybko rozwijającej się energetyki wiatrowej duże zainteresowanie inwestorów przyciąga utylizacja biomasy i odpadów.

Przykłady udanych inwestycji w tym zakresie przedstawia w swoich doniesieniach internetowy serwis „UK Power”.
W 2000 r. w pobliżu miejscowości Ely w hrabstwie Cambridge została oddana do eksploatacji pierwsza w Zjednoczonym Królestwie i zarazem największa na świecie elektrownia opalana słomą. Zbudowany kosztem 60 mln funtów zakład o mocy 36 MW zużywa rocznie około 200.000 ton słomy wytwarzając z niej 271,5 GWh energii elektrycznej.
Elektrownię zbudowała na zamówienie spółki EPR Ely duńska firma FLS miljo, która otrzymała zlecenie eksploatacji obiektu do 2013 r.
Wytwarzana energia elektryczna w ilości wystarczającej do zasilania potrzeb 80.000 gospodarstw domowych, będzie sprzedawana do sieci krajowej zgodnie z zawartą umową.
Elektrownia jest przystosowana do spalania także innych rodzajów biomasy oraz dodatkowo do 10% gazu ziemnego.
Z okolicznymi farmerami zawarto długoterminowe kontrakty na dostawę surowca o dopuszczalnej zawartości wilgoci do 25%. Sprasowane bele słomy dowozi z gospodarstw w promieniu 50 km spółka przewozowa Anglian Straw dziesięcioma przystosowanymi do tego celu pojazdami. Surowiec jest rozładowywany, ważony i badany przez cztery półautomatyczne urządzenia, a następnie składowany w dwóch szczelnych pomieszczeniach. Całkowita pojemność magazynów 2100 ton zapewnia 76 godzin pracy elektrowni.
Spalanie słomy przebiega w palenisku z dwustopniowym rusztem w temperaturze 850 st. C.
Parametry pary przegrzanej podawanej na turbinę wynoszą 540 st. C i 92 bar. Ryzyko korozji elementów zostało zminimalizowane przez specjalną konstrukcję kotła, zaś dodatkowo erozji popiołowej rur przeciwdziała osadzanie naturalnej warstwy ochronnej szlaki.
W elektrowni, której budowę ukończono w ciągu 24 miesięcy, znalazło zatrudnienie 50 pracowników. Natomiast znacznie większa liczba farmerów uzyskała długoterminowe zamówienia na dostawę surowca.
Inną instalację opalaną odpadami wybudowała firma AGRA Birwelco w elektrowni należącej do Slough Heat & Power Ltd. Na miejscu wycofanego z eksploatacji kotła powstał nowoczesny blok wytwarzający rocznie w skojarzeniu 96,360 MWh energii elektrycznej oraz 22 MWth energii cieplnej w formie pary technologicznej o parametrach 14,8 bar i 315 st. C.
Nowy kocioł przeznaczony jest do spalania nie nadających się do recyklingu surowców włóknistych, w tym odpadów papieru i tektury, a także niektórych rodzajów plastiku. Surowce są dostarczane do elektrowni, lecz przed spaleniem zostają poddane przeróbce na brykiety w zbudowanej do tego celu instalacji. Z taśmy produkcyjnej brykiety są w sposób ciągły przenoszone do zasobnika magazynowego, skąd dwoma przenośnikami śrubowymi są dostarczane do kotła rusztowego.
Przy znamionowej mocy bloku zużycie paliwa wynosi 13-14 t/h, przy czym gęstość brykietów waha się od 250 do 460 kg/m sześc. zależnie od wykorzystanego surowca. Do rozpalania i odstawiania kotła stosuje się gaz ziemny.
Kocioł wytwarza ok. 73 t/h pary o parametrach 47 bar i 442 st. C. Wydajność tę zapewniają także dwa palniki gazowe, dzięki czemu projektową moc blok może uzyskać spalając dowolne z wymienionych paliw lub ich kombinację.
Przegrzana para napędza turbozespół o maksymalnej mocy elektrycznej 12.7 MWe i mocy cieplnej 22 MWth.
Blok wyposażono w nowoczesne układy oczyszczania spalin. Gazy wylotowe z kotła są wstępnie oczyszczane w cyklonie, a następnie kierowane do instalacji z dawkowaniem wapna hydratyzowanego i węgla aktywowanego. Po usunięciu kwasów następuje końcowe odpylanie spalin w filtrze tkaninowym. Osadzone pyły są kierowane na składowisko, natomiast ścieki do oczyszczalni. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom projektowym oraz systemowi monitoringu spalin nowy blok w elektrowni Slough spełnia rygorystyczne normy ochrony środowiska.
Przykładem wzrastającego zainteresowania eksploatacją zasobów energetycznych składowisk odpadów jest Peckfield Landfill w hrabstwie Yorkshire, gdzie na składowisku o powierzchni 40 ha gromadzi się rocznie blisko 400 000 t odpadów. Jednocześnie na składowisku prowadzona jest rekultywacja, dzięki której teren stopniowo przywracany jest dla rolnictwa i leśnictwa. W 1999r. firma Natural Power otrzymała zlecenie na wybudowanie instalacji energetycznej opartej na zasobach gazu miejscowego składowiska.
Zaprojektowany układ składa się z 28 odwiertów umieszczonych, ze względu na przyszłą rekultywację, na głębokości ok. 40 cm pod powierzchnią ziemi. Gaz doprowadzany jest kolektorami do czterech zespołów prądotwórczych z silnikami gazowymi typu Caterpillar 3516 zabudowanymi w przewoźnych kontenerach. Pierwsze dwa generatory na składowisku Peckfield pracują od stycznia 2000 r. Wraz z powiększaniem składowiska dołączą do nich następne, w wyniku czego w 2003 r. instalacja osiągnie moc 4 MW.
Ocenia się, że obecne zasoby gazów wydzielanych z brytyjskich składowisk śmieci pozwolą na produkcję 6,75 TWh energii elektrycznej rocznie.

Piotr Olszowiec
Opracowano na podstawie brytyjskiego serwisu internetowego „UK Power” (8/2002)