Rok 2004 był w polskiej telekomunikacji okresem zwiększenia dostępności i potanienia usług telekomunikacyjnych. Do pierwszego zjawiska przyczyniła się ekspansja producentów komunikatorów internetowych i oprogramowania umożliwiającego rozmowy głosowe przez Internet.

Drugie zjawisko jest efektem zmiany strategii operatorów telefonii komórkowej. Rok bieżący daje możliwość pojawienia się nowych operatorów telefonii komórkowej, a także telewizji transmitowanej przez tradycyjny telefon. Udziałowcami Polskiej Telefonii Cyfrowej i Polkomtelu, operatorów telefonii komórkowej, są firmy energetyczne. Udziały w PTC posiada Elektrim, a w Polkomtelu – PKN Orlen, Polskie Sieci Elektroenergetyczne i Węglokoks.
Orlen planuje w 2005 r. odsprzedać udziały w Polkomtelu. Rozważane były dwie koncepcje. wprowadzenia należących do Orlenu udziałów na giełdę lub sprzedaż innemu udziałowcowi - Vodafone. Firma ta dąży do uzyskania pakietu większościowego w Polkomtelu.

Pierwsza w Polsce usługę rozmów głosowych przez Internet opartą na technologii Voice Over IP, powstałej ok. 10 lat temu w Skandynawii wprowadziła firma O2.pl. Tlenofon umożliwia rozmowy głosowe między użytkownikami programu oraz między Interneutami i abonentami telefonów. Internauta dostaje numer telefonu tak samo jak abonent telefonu, ponadto ze swoim numerem może przemieszczać się po świecie i będąc w dowolnym zakątku świata korzystać np. z prefiksu regionalnego Krakowa. Za numer płaci 5 zł
miesięcznie. Twórcy programu liczą na szczególne zainteresowanie Polaków mających rodziny za oceanem. Oprogramowanie zamówiło już kilka firm, np. RMF FM i Mbank.

Rozmowa przez Tlenofon jest wielokrotnie tańsza od rozmów przez tradycyjny telefon. Wkrótce firma zacznie dzierżawić sprzęt umożliwiający na korzystanie z usługi bez konieczności podłączania komputera. Także inny polski komunikator internetowy Gadu-Gadu umożliwia teraz prowadzenie rozmów głosowych przez Internet. Usługa oparta jest również na technologii Voice Over IP. Umożliwia rozmowy z komputera na normalny numer telefoniczny przez Internet. Za rozmowy płaci się w systemie pre-paid. Rozmowa z abonentem w Polsce kosztuje 9 gr, komórkowych 63 gr netto, a za granicę 10 gr netto. Podobne rozwiązanie pod nazwą Nawijka wprowadził także portal Wirtualna Polska, do uruchomienia rozmów przez Internet przymierza się też Onet.pl i telewizja kablowa UPC, która wprowadziła już taką usługę na Węgrzech i w Holandii.

Tańsze komórki
Operatorzy telefonii komórkowej wprowadzili w 2004 r. sekundowe naliczanie nie tylko dla użytkowników płacących abonament, ale także w ofercie telefonów na kartę, czyli pre-paid. W kręgach politycznych i lobbystycznych znane pod nazwami „bezpieczne” i tik-taki. Po pionierskim wprowadzeniu tego rozwiązania przez nowego gracza na polskim rynku – sieć Heyah należącą do Polskiej Telefonii Cyfrowej, do pójścia tym śladem została zmuszona Idea, wprowadzając w ofercie Pop sekundowe naliczanie początkowo tylko w ramach sieci, a w finale do wszystkich operatorów. Polkomtel w odpowiedzi na posunięcie PTC powołał nową markę taniej sieci komórkowej Sami Swoi. Ceny rozmów w sieciach telefonii komórkowej spadły o ok. połowę. Ponadto w 2004 r. doszło do małej rewolucji na rynku. Ceny rozmów w systemie pre-paid są teraz tańsze niż dla użytkowników telefonów płacących abonament. Operatorzy mimo dużej obniżki cen zarobili na rozmowach rekordowo, bo 3 mld zł.

Kiedy UMTS?
Od września sieć w systemie UMTS, czyli telefonię trzeciej generacji, testuje Plus GSM. Dzięki technologii UMTS, w sieci Plus GSM można korzystać z wideo rozmowy, która tym różni się od zwykłego połączenia głosowego, że rozmówcy oprócz głosu przesyłają ruchomy obraz z kamer umieszczonych w swoich telefonach. Dzięki temu nie tylko słychać, ale i widać osobę, do której się dzwoni. Era planuje rozpocząć testy UMTS-u w pierwszym kwartale tego roku, Idea w czerwcu. Regulator rynku telekomunikacyjnego zobowiązał operatorów do komercyjnego uruchomienia UMTS-u w styczniu 2006 r. Większość nowych usług, które miały być domeną telefonii komórkowej trzeciej generacji, jest już dostępna w telefonach działających w technologii GSM. Głównymi praktycznymi zaletami UMTS będą szybkość transmisji danych oraz możliwość równoległego prowadzenia rozmowy i przesyłania Danych.

Jak pokazują wyniki ankiety przeprowadzonej latem tego roku w Europie Zachodniej przez firmy Cap Gemini i Insead, w odczuciu 57 proc. klientów sieci komórkowych usługi mobilne są za drogie. 74 proc. ankietowanych twierdzi, że korzystałoby częściej z mobilnych usług, gdyby ich jakość w budynkach, metrze i pociągach była lepsza. Co ciekawe polskie, a dokładniej warszawskie doświadczenia z UMTS w sieciach Plus GSM i Era nie różnią się od londyńskich w sieci 3 UK. I tam, i tu są kłopoty z zasięgiem wewnątrz budynków, w tym biurowców. Klienci polskich sieci komórkowych nie odbiegają też od swych zachodnich odpowiedników w postrzeganiu cen usług. URTiP nadal planuje do 9 maja 2005 r. rozstrzygnąć przetarg na wolne częstotliwości w paśmie GSM 1800 MHz i UMTS. Przetarg zostanie ogłoszony w styczniu lub lutym.

Współpraca telefonii tradycyjnych
Współpracę zacieśniają także firmy oferujące usługi telekomunikacji stacjonarnej należące do firm energetycznych. W grudniu w Warszawie podczas spotkania zarządów spółek Exatel SA i Telefonia Dialog SA, podpisana została umowa o współpracy strategicznej obu firm. Exatel jest firmą w której większość udziałów posiadają Polskie Sieci Elektroenergetyczne a w Telefonii Dialog SA koncern KGHM. Postanowienia umowy obejmują wspólne działania na rynku usług telekomunikacyjnych, a zwłaszcza w zakresie wykorzystywania posiadanych zasobów infrastrukturalnych, technologicznych, wdrażania nowych usług telekomunikacyjnych oraz współdziałania w sprawach marketingu.

Obecnie pracują zespoły specjalistów obu firm, które przedstawią zarządom raporty z propozycjami działań ekonomiczno-technicznych, a także koncepcję wspólnej oferty usługowej dla obecnych i potencjalnych klientów obu operatorów. W związku z realizowanym projektem budowy ogólnopolskiej sieci szkieletowej dla potrzeb Telefonii Dialog, uzgodniono warunki techniczne i finansowe wieloletniej dzierżawy wybranych połączeń światłowodowych z zasobów Exatela. Dzięki temu Dialog będzie mógł oferować na szerszą skalę usługi szerokopasmowe.

Telewizja przez telefon
To nie koniec przemian na polskim rynku telefonicznym. Prezes Telekomunikacji Polskiej SA Marek Józefiak zapowiada że w I kwartale tego roku TP SA wprowadzi do sieci telefonicznej telewizję. Użytkownicy dostaną ten produkt w dwóch wersjach. Będą mogli oglądać tradycyjną telewizję oraz programy zamawiane na życzenie w technologii Video On Demand (VOD) pozwalającej na zamawianie programów i filmów z serwera. Duże jest prawdopodobieństwo, że partnerem TP SA we wprowadzaniu tego rozwiązania będzie France Telekom. Francja jest liderem eksperymentów z telewizją w Internecie. Oprócz France Telekom testy takiego rozwiązania prowadzi Canal +, który ma już 3 mln odbiorców TV przez Internet.