Jednym z czynników świadczących o poziomie rozwoju gospodarczego jest wysoka efektywność wykorzystania energii. Droga do osiągnięcia jej satysfakcjonującego poziomu jest dla takich krajów jak Polska dość żmudna, ale każdy postęp świadczy o poprawie sytuacji

Wdrażanie nowych technologii, działania promujące oszczędność i lepsze wykorzystanie energii, optymalizacja pracy w gospodarce, zmniejszanie strat przesyłowych to tylko niektóre z działań prowadzących do sukcesu. Ważnym elementem podnoszącym efektywność energetyczną jest termomodernizacja prowadząca do wyraźnych oszczędności i w ten sposób przynosząca na dłuższą metę korzyści finansowe.

Energochłonność
A jest o co walczyć: w polskich założeniach przyjęto, że w ciągu 20 lat nastąpi wzrost zużycia energii finalnej o 48-55%, energii pierwotnej o 41-50%, a energii elektrycznej o 80-93%. W tym samym czasie powinniśmy obniżyć energochłonność PKB o połowę, a wskaźnik elektrochłonności do ok. 60% stanu dzisiejszego. W ten sposób znacząco zbliżylibyśmy się do średniego poziomu UE. Postęp w tej dziedzinie nastąpił po upadku PRL-u. Jeszcze w 1989 roku zużycie energii pierwotnej na mieszkańca wynosiło 4,61 toe (ton paliwa umownego) by w ciągu następnych 15 lat spaść o ponad 20%. Zresztą marnotrawstwo energii i fatalna struktura przemysłu już w drugiej połowie lat 70. prostą drogą prowadziły do energetycznego kryzysu i w efekcie przyniosły okres uciążliwych przerw w dostawie elektryczności. Zmiany polityczne wywołały zmiany gospodarcze i energochłonność zaczęła gwałtownie maleć. Zgodnie z danymi Eurostatu przyjmującymi za wskaźnik energochłonności stosunek zużytej energii do PKB, od 1993 r. do 2003 r. spadek wyniósł w przybliżeniu 60% (od wartości ok. 1615 kgoe/tys. euro do ok. 663 kgoe/tys. euro). Nawet wyrażając ten wskaźnik bardziej restrykcyjnym wskaźnikiem wyrażającym wartość PKB parytetem siły nabywczej (co uniezależnia od różnic cenowych i kursowych oraz polityki walutowej kraju) otrzymuje się wyraźny spadek.

Ten postęp nie byłby możliwy bez przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Jednak takie działania wymagają odpowiedniego wsparcia ułatwiającego finansowanie projektów prowadzących do oszczędności energii. Od lat z coraz lepszym skutkiem realizuje się liczne działania termomodernizacyjne dzięki wsparciu niskooprocentowanych kredytów i pożyczek Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska (oraz takich funduszy na poziomie województw, gmin, miast i powiatów oraz innych form ułatwiających finansowanie. I chociaż do tej pory pracami termomodernizacyjnymi objęto dopiero niewielką część budynków, efekty widać. Widać też wzrost zainteresowania takimi projektami.

Termomodernizacja
Do znanych i efektywnych mechanizmów wspomagających termomodernizację należy prowadzony przez Bank Gospodarstwa Krajowego Fundusz Termomodernizacyjny. Jego podstawowym celem jest pomoc finansowa dla inwestorów realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjnej przy pomocy kredytów zaciąganych w bankach komercyjnych. Pomoc ta zwana "premią termomodernizacyjną" stanowi źródło spłaty 25% zaciągniętego kredytu na wskazane przedsięwzięcia. W ramach obsługi Funduszu BGK po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia i podjęciu decyzji o przyznaniu premii kieruje odpowiednie środki do banku kredytującego. By móc uzyskać premię termomodernizacyjną należy spełnić określone warunki, czyli dokonać takiego ulepszenia, dzięki któremu zmniejsza się:
- roczne zapotrzebowania na energię dostarczaną do budynków mieszkalnych, budynków zbiorowego zamieszkania i budynków służących do wykonywania przez jednostki samorządu terytorialnego zadań publicznych na potrzeby ogrzewania oraz podgrzewania wody użytkowej o 10% jeśli modernizuje się wyłącznie system grzewczy, o co najmniej 15% gdy modernizacja budynku odbyła się w latach 1985-2001 i 0 25% w pozostałych przypadkach.

Ponadto efektem prac powinno być zmniejszenie o co najmniej 25% strat w lokalnym źródle ciepła (czyli kotłowni lub węźle cieplnym służących ogrzewaniu i zapełniających ciepłą wodę w budynku, bądź ciepłowni osiedlowej lub grupowym wymienniku ciepła wraz z siecią ciepłowniczą o mocy nominalnej do 11,6 MW służących ogrzewaniu budynków. Inną możliwością realizacji projektu jest wykonanie przyłączy technicznych do scentralizowanego źródła ciepła (w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła mającą na celu zmniejszenie kosztów zakupu ciepła dostarczanego do budynków). Koszty te powinny spaść o przynajmniej 20% rocznie. W ramach projektu termomodernizacyjnego można też dokonać zamiany konwencjonalnych źródeł energii na źródła niekonwencjonalne.

Komu premię?
Zasady udzielania pomocy dla projektów termomodernizacyjnych są jasno określone. O premię mogą ubiegać się właściciele lub zarządcy budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej wykorzystywanych przez jednostki samorządu terytorialnego, a także budynków przeznaczonych do zbiorowego wykorzystania czy zamieszkania, takich jak domy opieki społecznej, hotele robotnicze, bursy i internaty, akademiki, domy dziecka, domy emerytów i rencistów, budynki dla bezdomnych i podobne. O ile nie są to jednostki budżetowe lub należące do zakładów budżetowych droga do premii termomodernizacyjnej stoi otworem o ile wniosek zostanie pozytywnie zweryfikowany.

Warunkiem koniecznym do ubiegania się o wsparcie jest dokonanie i przedstawienie audytu energetycznego (audyt należy dołączyć do wniosku o przyznanie premii składanego wraz z wnioskiem kredytowym. Z audytu musi wynikać, że przedsięwzięcie będzie opłacalne. Wstępny audyt energetyczny nie jest drogi i pozwala także uzyskać certyfikat energetyczny budynku, który stanowi ocenę jego energooszczędności. Dla ubiegających się o premię termomodernizacyjną nie jest ważny ich status prawny: mogą to być zarówno osoby prawne (spółdzielnie mieszkaniowe czy spółki prawa handlowego), jak i gminy, wspólnoty mieszkaniowe, czy wreszcie osoby fizyczne (nawet właściciele domów jednorodzinnych).

Rola oszczędności
O tym, jak ważne w skali globalnej są takie działania prowadzone lokalnie świadczy przykład mieszkań komunalnych w krajach należących do Unii Europejskiej. Mieszkania te odpowiadają za blisko połowę zużycie energii w sektorze budownictwa i za prawie jedną piątą całkowitego zużycia energii w UE. Efektywność energetyczną w mieszkaniach komunalnych można poprawić o blisko jedną trzecią prowadząc tym samym do pięcioprocentowego obniżenia zużycia energii w państwach członkowskich.

Zainteresowanie projektami termomodernizacyjnymi rośnie. Już w latach 2003 i 2004 zaobserwowano wzrost liczby wniosków o premię termomodernizacyjną (doszła do 1400). W roku ubiegłym - jak wynika z danych Banku Gospodarstwa Krajowego - pięć czołowych banków udzieliło bez mała 1500 kredytów termomodernizacyjnych. Do najaktywniejszych na tym polu należy Bank Ochrony Środowiska z 441 kredytami w 2005 r. Za nim plasuje się PKO BP (260 kredytów) oraz BZ WBK i NORDEA (odpowiednio: 52 i 25). Lider, czyli Bank Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych udzielił 682 takich kredytów na kwotę ponad 150 mln zł (premie termomodernizacyjne wyniosły ponad 35 mln zł).

Dokończenie znajdziesz w wydaniu papierowym. Zamów prenumeratę miesięcznika ENERGIA GIGAWAT w cenie 108 zł za cały rok, 54 zł - za pół roku lub 27 zł - za kwartał. Możesz skorzystać z formularza, który znajdziesz tutaj

Zamów prenumeratę