Obniżenie kosztów wytwarzania, przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej, wzrost bezpieczeństwa energetycznego i niezawodności dostaw oraz ograniczenie wpływu energetyki na środowisko – to główne cele realizowanego “Programu dla elektroenergetyki” – informuje Ministerstwo Skarbu Państwa.

Dokument składa się z trzech części. W pierwszej znalazły się najważniejsze problemy sektora elektroenergetycznego. Druga część to z kolei prezentacja najważniejszych elementów programu, wymaganych działań oraz przewidywanych efektów. W trzeciej części zapisana została propozycja planu najistotniejszych działań i decyzji oraz harmonogram realizacji programu. Wyszczególnione zostały również istotne efekty społeczne.

Do najważniejszych problemów sektora elektroenergetycznego wymagających pilnych rozwiązań zaliczone zostały:

• wzrost cen energii elektrycznej oraz kosztów jej przesyłania i dystrybucji. W ciągu najbliższych pięciu lat ceny energii mogą wzrosnąć o co najmniej 15-20 proc., a opłaty przesyłowe i dystrybucyjne o 5-10 proc. w stosunku do obecnie obowiązujących opłat. Aby temu zapobiec, niezbędne są duże nakłady inwestycyjne na moce wytwórcze i sieci przesyłowe i dystrybucyjne, które będą spełniały unijne normy dotyczące ochrony środowiska;
• bezpieczeństwo energetyczne i niezawodność dostaw. Zakłada się, że powstaną pionowo zintegrowane przedsiębiorstwa zajmujące się wytwarzaniem, przesyłem i dystrybucją energii elektrycznej oraz pozyskiwaniem paliw pierwotnych;
• negatywne oddziaływanie na środowisko. Obowiązek redukcji emisji gazów i pyłów, w szczególności szkodliwych dla zdrowia gazów CO2, SO2 oraz NOx wynika m.in. ze zobowiązań Traktatu Akcesyjnego oraz dyrektyw unijnych;
• kwestia rozwijania i promocji odnawialnych źródeł energii. Do 2010 r. produkcja energii z tego typu źródeł powinna osiągnąć poziom co najmniej 7,5 proc w krajowym zużyciu energii elektrycznej brutto. Aby było to możliwe, niezbędny jest znaczny wzrost mocy wytwórczej z tych źródeł;
• ograniczenia dla rynku energii. Dostęp do rynku detalicznego jest obecnie ograniczony przez monopolistyczne działania dużych operatorów sieciowych. Aby to zjawisko zniwelować, istnieje potrzeba stworzenia precyzyjnych regulacji standaryzujących funkcjonowanie rynku energii elektrycznej;
• problem kontraktów długoterminowych. Istniejące kontrakty uniemożliwiają swobodny obrót energią oraz oddziałują negatywnie na rynek ograniczając zakres jego działania. Przez Komisję Europejską są ponadto postrzegane jako niedozwolona pomoc państwa;
• brak konkurencyjności krajowej energetyki. Polskie firmy energetyczne są stosunkowo małe w przeciwności do europejskich zintegrowanych firm energetycznych o znacznych zasobach finansowych. Zasadniczym problemem jest brak integracji pionowej polskiej elektroenergetyki bez której nie będzie możliwa poprawa zdolności inwestycyjnych i konkurowanie na wspólnym europejskim rynku energii;
• procesy konsolidacji poziomej. Dotychczasowa konsolidacja przedsiębiorstw energetycznych wykazała, że to rozwiązanie nie prowadzi do budowy odpowiednio silnych struktur firm, w pełni zdolnych do rozwoju swojego potencjału w perspektywie kolejnych lat i sprostania narastającym wyzwaniom konkurencji;
• moce wytwórcze i zdolności przesyłowe. W Polsce funkcjonuje przestarzały system sieci 220 kV. Brakuje działań na rzecz rozwoju połączeń transgranicznych, czego efektem jest brak możliwości tworzenia wspólnego europejskiego i regionalnego rynku energii.

• Zmiany uregulowań prawnych, wzmocnienie uprawnień Urzędu Regulacji Energetyki oraz stworzenie odpowiedniej polityki regulacyjnej, zwiększanie swobody działania firm energetycznych; rozwiązanie problemu KDT; pobudzanie na zasadach rynkowych rozwoju inwestycji; promocja nowych, ekonomicznie efektywnych technologii wytwarzania w oparciu o paliwa krajowe; rozbudowa połączeń sieciowych z systemami sąsiednimi oraz rozszerzanie obszarów konkurencyjnych, w tym kontynuowanie reformy górnictwa. Głównym celem tych działań jest rozwój mechanizmów rynkowych;
• Budowa odpowiednio silnych struktur organizacyjnych firm energetycznych, prywatyzacja firm energetycznych przy założeniu utrzymania kontroli państwa wobec PGE (emisja giełdowa pakietu mniejszościowego do 35 proc.), przeniesienie własności operatora systemu przesyłowego oraz wydzielenie operatorów systemów dystrybucyjnych. Powyższe działania powinny przyczynić się do wzrostu bezpieczeństwa energetycznego Polski;
• Promowanie odnawialnych źródeł energii, analiza najodpowiedniejszych dla Polski nowych technologii wytwarzania w celu ograniczenia wpływu na środowisko poprzez redukcję emisji gazów.