|
Aktualności
|
|
Informacje
Numery
Numer 06/2008
Raport PWC za 2007 r. Mało transakcji w Polsce dużo w świecie
|
|
|
Autor: opr. red.
|
Data publikacji: 15.06.2008 15:24
|
|
Lista transakcji kapitałowych zrealizowanych w sektorze energetycznym w Polsce w 2007 roku jest wyjątkowo krótka. Znalazło się na niej zaledwie 6 transakcji, z czego 5 dotyczyło sektora elektroenergetycznego, a jedna gazowego, o łącznej wartości ok. 400 mln USD. - Stanowi to kwotę wręcz symboliczną wobec kolejnych rekordów odnotowywanych w zakresie fuzji i przejęć w sektorze energetycznym w 2007 roku w skali światowej – czytamy w raporcie PriceWaterhouse Coopers, pt. Fuzje i przejęcia w polskiej energetyce w 2007 r.
|
Ostatni raz taka sytuacja miała miejsce w Polsce w 2004 roku, kiedy zrealizowano zaledwie 4 transakcje o łącznej wartości 381 mln USD. Zarówno wówczas, jak i w ubiegłym roku zachowanie inwestorów na rynku energetycznym w Polsce znacznie odbiegało od tendencji światowych. Największa transakcja polskiego rynku kapitałowego w sektorze energetycznym w 2007 roku to przejęcie Praterm S.A. - spółki notowanej na GPW w Warszawie od 2004 roku przez Dalkię Polska S.A. Cena zaoferowana przez Dalkię za każdą akcję Pratermu wyniosła 51 zł, co oznaczało wycenę spółki przejmowanej na poziomie 527 mln zł (222 mln USD). Zakup Praterm S.A. przez Dalkię był bez wątpienia odzwierciedleniem realizowanej przez nią od pewnego czasu strategii wzrostu poprzez przejmowanie innych spółek.
Modne źródła odnawialne
Druga i czwarta transakcja na liście to transakcje odzwierciedlające międzynarodowy trend dotyczący poszukiwania i inwestowania w aktywa wytwórcze produkujące w oparciu o źródła odnawialne. Warty odnotowania jest także fakt, że obie te transakcje zostały zainicjowane przez firmy portugalskie nieobecne dotychczas na polskim rynku kapitałowym, tj. Energias de Portugal (największą portugalską firmę energetyczną notowaną na giełdzie papierów wartościowych) i Martifer SGPS S.A. (firmę energetyczną prowadzącą działalność w zakresie produkcji i handlu energią elektryczną). Trzecia transakcja na liście to jedyna transakcja o charakterze krajowym. Dotyczyła ona przejęcia PEC Katowice S.A. przez Tauron Polska Energia S.A. za 150 mln złotych. Jedyna transakcja dotycząca sektora gazowego, jaka znalazła się na liście transakcji kapitałowych w sektorze energetycznym w Polsce w 2007 roku to zakup 59% pakietu akcji w rosyjskiej spółce wydobywczej Peczora-Petroleum przez Petrolinvest S.A. za 17 mln USD.
Rok niepewności i wyborów
- Przyczyn niskiej aktywności było bez wątpienia wiele, ale każda z nich sprowadza się do stwierdzenia, że rok 2007 dla sektora energetycznego w Polsce był przede wszystkim rokiem niepewności. Dla inwestorów niepewność z reguły oznacza podwyższone ryzyko, a z niego wynika powściągliwość w zakresie jakichkolwiek decyzji inwestycyjnych – czytamy dalej w raporcie. Niepewności 2007 roku dotyczyły m.in: wielkości nowych limitów CO2 dla Polski na okres 2008-2012, ostatecznej formuły wydzielenia OSD, reakcji rynku na wejście w życie ustawy o rozwiązaniu KDT czy wreszcie zasad opodatkowania energii elektrycznej podatkiem akcyzowym, zakwestionowanych przez Komisję Europejską. Na tę sytuację w branży nałożył się także kalendarz polityczny, a w szczególności rozwiązanie koalicji PiS - LPR - Samoobrona oraz rozpoczęcie kampanii wyborczej. Wydarzenia te powiększyły „obszar niepewności” i skutecznie zniechęcały inwestorów do aktywnej postawy w zakresie transakcji kapitałowych.
Lepszy rok 2008
- Rok 2008 bez wątpienia będzie lepszy niż miniony. Ministerstwo Skarbu Państwa ma szerokie plany prywatyzacji i upubliczniania spółek energetycznych jeszcze w bieżącym roku, a ponadto poprzeczka z roku 2007 została postawiona tak nisko, że jej nie przekroczenie w 2008 roku oznaczałoby całkowity zastój na rynku fuzji i przejęć w sektorze energetycznym. W obliczu wciąż ogromnego zainteresowania aktywami energetycznym w Polsce ze strony inwestorów zagranicznych taki scenariusz wydaje się jednak mało prawdopodobny – czytamy w raporcie.
Światowe rekordy
Fuzje i przejęcia z udziałem firm energetycznych w 2007 r. w świecie osiągnęły nowy rekordowy poziom, pomimo załamania na rynku kredytów. W/wzrost całkowitej wartości transakcji kapitałowych był na poziomie 25% w stosunku do poprzedniego roku. Wartość transakcji w sektorze energetycznym na całym świecie w 2007 r. wyniosła 372,5 mld USD i była niemal dziewięć razy większa od kwoty 43 mld USD, odnotowanej w 2003 r. - Z roku na rok w sektorze energetycznym ustanawiane są nowe rekordy w zakresie liczby przejęć, całkowitej wartości transakcji oraz wielkości indywidualnych transakcji – czytamy w raporcie.
Co ciekawe, po wystąpieniu kryzysu na rynku kredytów nie pojawiły się żadne oznaki osłabienia aktywności w dziedzinie fuzji i przejęć. Około 57% transakcji w sektorze energetycznym, tj. 441 transakcji spośród 768 w całym 2007 r., przypada na drugie półrocze. Znamienne jest również to, że liczba transakcji zawartych w ostatnim kwartale 2007 r. była o 73% wyższa od liczby transakcji zawartych w ostatnim kwartale 2006 r., a ich wartość wzrosła o 21%. - Kryzys na rynku kredytów nie wpłynął istotnie na aktywność w dziedzinie fuzji i przejęć w sektorze energetycznym. Z czasem pewne konsekwencje się pojawią, jednakże wiele firm dysponuje gotówką na inwestycje. Apetyt inwestorów na firmy z branży najprawdopodobniej się utrzyma. Nie można przecież lekceważyć fundamentalnej potrzeby nieorganicznego wzrostu oraz zabezpieczenia i dywersyfikacji źródeł surowców energetycznych w czasach, gdy energia staje się dobrem deficytowym – komentuje Manfred Wiegand, lider globalnego zespołu ds. przedsiębiorstw użyteczności publicznej w PriceWaterhouseCoopers. Choć na pierwszy plan wybijały się doniesienia o transakcjach transgranicznych, takich jak przejęcie Endesy przez Enel, o rekordowym poziomie aktywności na rynku fuzji i przejęć w sektorze energetycznym zadecydowały w rzeczywistości transakcje krajowe. Całkowita wartość krajowych transakcji w sektorze energii elektrycznej niemal się potroiła, osiągając w 2007 r. poziom 208,8 mld USD w porównaniu do 73,4 mld USD z 2006 r. Fala transakcji w sektorze energii elektrycznej była tak duża, że cała energetyka osiągnęła rekordowe poziomy, pomimo spadku wartości transakcji w sektorze gazowym o 82,5 mld USD. Całkowita wartość transakcji w zakresie gazu spadła w 2007 r. o 77% w stosunku do roku 2006, do poziomu 24,2 mld USD, głównie za sprawą braku dużych transakcji, które były cechą charakterystyczną roku 2006.
Regulatorzy powodem zmartwień
Mniejsza liczba dużych transakcji odzwierciedla trudności, jakie napotykają inwestorzy zarówno w USA, jak i w Europie ze strony regulatorów rynku i polityków. W 2007 r. miały miejsce dwie transakcje o wartości ponad 20 mld USD wobec czterech takich transakcji w 2006 r. Spadek liczby spowodował spadek ich łącznej wartości o 43,7 mld USD w stosunku do poprzedniego roku. Zostało to jednak z nawiązką skompensowane przez wzrost liczby i ogólnej wartości mniejszych transakcji. Wysoka aktywność na rynku fuzji i przejęć utrzymywała się we wszystkich obszarach geograficznych. Bezprecedensowa aktywność w tej dziedzinie spowodowała ustanowienie nowych rekordów w Ameryce Północnej, w regionie Azji i Oceanii, w Federacji Rosyjskiej, a także w Ameryce Południowej, w kategorii firm przejmowanych. Europa odnotowała znaczący spadek wartości transakcji w sektorze gazowym w porównaniu z poprzednim rokiem, mimo to również w tym regionie, dzięki wysokiej aktywności w sektorze energii elektrycznej, po raz kolejny odnotowano nowe rekordy.
Apetyt funduszy
W skali całego świata w 2007 r. utrzymał się niesłabnący apetyt funduszy infrastrukturalnych na aktywa branży energetycznej. Wartość ofert złożonych przez fundusze infrastrukturalne wzrosła o 60%, z 52 mld USD w 2006 r. do 83,4 mld USD w 2007 r. i stanowiła ponad jedną piątą wartości wszystkich ofert złożonych w 2007 r.
Chociaż najwięcej transakcji nadal ma miejsce w Europie, dużą aktywność można zaobserwować na wszystkich głównych rynkach. Różnica między wartością transakcji zawieranych w Europie i w Ameryce Północnej zmniejsza się. W 2006 r. europejskie firmy złożyły oferty na aktywa o wartości 190,6 mld USD, podczas gdy w Ameryce Północnej wartość ofert wyniosła 54,5 mld USD. W 2007 r. ta różnica zmniejszyła się o połowę, ze 136,1 do 71,6 mld USD. Niemniej, aktualna relacja między poziomami aktywności na obu rynkach nadal różni się zasadniczo od sytuacji w 2004 r., kiedy wartość transakcji kapitałowych w Ameryce Północnej przewyższała wartość transakcji w Europie.
Aktywna Rosja
Na skutek restrukturyzacji sektora energetycznego w Rosji, po raz pierwszy w historii liczba i całkowita wartość transakcji z udziałem firm rosyjskich osiągnęły znaczące poziomy w skali ogólnoświatowej. Wartość ofert złożonych przez rosyjskie firmy wzrosła z 7,5 mld USD w 2006 r. do 64 mld USD w 2007 r., a ich udział w wartości wszystkich transakcji na świecie wzrósł z zaledwie 2,5% do 17,2%. Niemal wszystkie transakcje na rynku rosyjskim w 2007 r. miały charakter krajowy. Uwagę zwraca jednak drugie z kolei przejęcie brytyjskiego dystrybutora gazu przez Gazprom, odzwierciedlające dążenie Gazpromu do zwiększenia zaangażowania w obszarze dystrybucji. Ponadto należy odnotować pierwszą dużą inwestycję E.ON w sektorze energii elektrycznej w Rosji, dotyczącą zakupu akcji rosyjskiego koncernu wytwórczego OGK-4 za kwotę 8,4 mld USD. Znaczne inwestycje w Rosji poczynił także Enel. W tym roku uwaga obserwatorów będzie się z pewnością koncentrować na wzajemnych transakcjach między Europą a Rosją. - Bieżący rok przyniesie pewną dozę niepewności, choćby z powodu wyborów prezydenckich w USA i w Rosji, a także wskutek zawirowań na rynku kredytów. Jednakże dla podmiotów inicjujących transakcje kapitałowe w sektorze energetycznym nadal najważniejsze będą silne fundamenty rynku. Mniejsza dostępność kredytów będzie miała wpływ na wartość i liczbę transakcji. Na każdym rynku pozyskanie kredytów na sfinansowanie przejęć jest teraz trudniejsze z powodu obaw o wartość bilansową przejmowanych aktywów i przedsiębiorstw. Może to wywrzeć wpływ szczególnie na duże transakcje z wysoką dźwignią finansową, dokonywane przez fundusze private equity, jednak fundamentalne uwarunkowania sektora pozostaną bez zmian – komentuje Manfred Wiegand.
Europa: więcej transakcji, mniejsza wartość
Na skutek spadku wartości transakcji w sektorze gazowym całkowita wartość transakcji w sektorze energetycznym w Europie w 2007 r. była niższa od wartości w 2006 r., jednak aktywność w dziedzinie fuzji i przejęć w europejskiej branży elektroenergetycznej pobiła wszelkie rekordy. Liczba przejmowanych firm z sektora elektroenergetycznego w Europie wzrosła o 21%, ze 161 w 2006 r. do 195 w 2007 r., natomiast wartość wzrosła o 12%, do 131,3 mld USD. Aktywność europejskich oferentów z branży elektroenergetycznej wzrosła jeszcze bardziej – o 21%, ze 128,4 mld USD w 2006 r. do 155,5 mld USD w 2007 r., zaś liczba oferentów wzrosła ze 175 do 215. Ogromna większość ofert pochodziła od europejskich przedsiębiorstw energetycznych, co jest skutkiem postępującej konsolidacji tych firm. - Poza intensywną konsolidacją przedsiębiorstw energetycznych w obrębie Europy, mogliśmy również zaobserwować działania tych przedsiębiorstw nakierowane na ekspansję na inne rynki. Uwadze europejskich firm nie umknął między innymi region Azji i Oceanii, w którym doszło do kilku transakcji zainicjowanych przez inwestorów finansowych. W przyszłości można się spodziewać kontynuacji działań konsolidacyjnych i ekspansywnych, między innymi dzięki silnemu euro oraz wystarczającej liczbie firm europejskich o doskonałych wynikach finansowych i międzynarodowych ambicjach. Niemniej mając na uwadze kryzys kredytowy oraz aktualny stopień konsolidacji na rynku europejskim, jest mało prawdopodobne, że utrzyma się obecny poziom aktywności inwestycyjnej – komentuje Mark Hughes, lider zespołu PriceWaterhouseCoopers ds. europejskich przedsiębiorstw użyteczności publicznej.
Ameryka Północna: ożywienie
Aktywność w dziedzinie fuzji i przejęć w Ameryce Północnej ożywiła się po zastoju w 2006 r., chociaż podkreślany 61 procentowy wzrost rynku w stosunku do poprzedniego roku nieco przesadnie odzwierciedla faktyczną aktywność przedsiębiorstw energetycznych. Ogólna wartość transakcji w obu latach zwiększyła się głównie na skutek aktywności inwestorów finansowych. Chodzi przede wszystkim o nabycie w 2006 r. Kinder Morgan przez fundusze infrastrukturalne z GS Capital na czele za kwotę 21,6 mld USD oraz o nabycie TXU w 2007 r. przez konsorcjum funduszy private equity z udziałem KKR, Texas Pacific i Goldman Sachs za kwotę 43,8 mld USD. Niemniej jednak nawet bez uwzględnienia tych dwóch transakcji, wartość ofert złożonych przez podmioty północnoamerykańskie wzrosła o 33%, z 32,9 mld USD w 2006 r. do 43,7 mld USD w 2007 r. Niepewność co do zamiarów regulatora miała nadal istotny wpływ na rynek fuzji i przejęć. Być może właśnie z tego powodu znacznie spadła liczba fuzji i przejęć z udziałem podmiotów zagranicznych – aż o 62%, z poziomu 40 mld USD w 2006 r. do 15,2 mld USD w 2007 r. Jednakże nawet przy tak skromnej całkowitej wartości ofert zagranicznych, miało miejsce kilka godnych odnotowania ofert przejęcia amerykańskich odnawialnych źródeł energii przez firmy europejskie. - Bieżący rok wyborczy może być przyczyną do powstrzymania się od potencjalnych działań ze strony regulatora rynku i ustawodawcy, jest jednak grupa firm europejskich o ambicjach globalnych, która będzie chciała skorzystać z nadarzającej się okazji, jaką daje silne euro. Amerykańskie aktywa będą cieszyły się również zainteresowaniem ze strony inwestorów infrastrukturalnych z Australii, zachęconych między innymi niskim kursem dolara. Istnieje wiele otwartych kwestii, na które odpowiedź możemy uzyskać dopiero po wyborach. Jednak do tego czasu krajowe i globalne firmy z pewnością będą chciały wykorzystać nadarzające się okazje, aby zaspokoić apetyt Wall Street na kolejne wzrosty – komentuje John McConomy, lider amerykańskiego zespołu ds. transakcji w sektorze energetycznym i przedsiębiorstw użyteczności publicznej PriceWaterhouseCoopers.
Azja i Oceania: harmonijny wzrost
Całkowita wartość transakcji w regionie Azji i Oceanii rosła zgodnie z trendem wyznaczonym w poprzednich latach. W 2007 r. ogólna wartość transakcji wzrosła do 50,4 mld USD z 34,7 mld USD w 2006 r. Do wzrostu wartości transakcji przyczyniły się transakcje w sektorze gazowym. Ogólna wartość przejmowanych aktywów sektora gazowego wzrosła w 2007 r. do 16,3 mld USD z 9,3 mld USD w 2006 r. i 3 mld USD w 2005 r. – wyłącznie za sprawą przejęcia australijskiej firmy Alinta. Firmy australijskie odpowiadały za znaczną część transakcji zainicjowanych w regionie. Wartość złożonych przez nie ofert w 2007 r. wyniosła 19,4 mld USD (41% wartości ofert w sektorze energetycznym w całym regionie Azji i Oceanii w 2007 r.), podczas gdy w 2006 r. wyniosła 20,7 mld USD (50%). Za Australią uplasowały się Chiny i Japonia. Firmy chińskie w 2007 r. złożyły oferty o łącznej wartości 10,4 mld USD (22%), natomiast firmy japońskie o wartości 3,2 mld USD (7%). - Perspektywy kontynuacji wysokiego poziomu aktywności w dziedzinie fuzji i przejęć w regionie Azji i Oceanii są bardzo dobre. Zainteresowanie regionem ze strony zewnętrznych inwestorów nie słabnie, jako że region oferuje możliwość osiągnięcia ponadprzeciętnego wzrostu. W wielu częściach regionu konsolidacja jest ciągle w początkowym stadium, zaś rynek australijski jest skazany na dużą aktywność w dziedzinie fuzji i przejęć w związku z licznymi prywatyzacjami, zaplanowanymi na okres ok. 18 najbliższych miesięcy Problem pojawił się jednak w Chinach, gdzie władze podjęły decyzję o zamrożeniu taryf na energię oraz cen wybranych usług komunalnych. Decyzja ta może zniechęcić niektórych inwestorów do przeprowadzania transakcji kapitałowych w Chinach – mówi Derek Kidley, lider ds. przedsiębiorstw energetycznych i użyteczności publicznej w Australii i Oceanii, PricewaterhouseCoopers.
|
|
|
|
