|
Aktualności
|
|
Informacje
Numery
Numer 06/2005
Nordkalk dla energetyki. Szansa na czyste niebo
|
|
Rozmowa z Małgorzatą Jaroszewicz
kierownikiem ds. sprzedaży i marketingu dla przemysłu energetycznego w spółce Nordkalk
|
- Jaką rolę odgrywa sektor energetyczny w działalności Nordkalk?
Na energetykę stawialiśmy już od początku działalności Nordkalk w Polsce, od roku 1997. Zainteresowanie wiązało się z planami tej branży dotyczącymi redukcji emisji dwutlenku siarki. Zdobywaliśmy klientów i kontakty, jeszcze nie posiadając w Polsce przemiałowni, co już było dużym sukcesem. Obecnie sprzedaż dla energetyki to prawie ¼ całości sprzedaży produktów przemielonych. Poza tym sprzedajemy kamień do elektrowni samodzielnie mielących produkt, stosowany później jako sorbent do odsiarczania. Energetyka kupuje ponad 10% sprzedawanego kamienia. Jak widać, to duży udział w całym rynku.
- Początki zwykle są trudne. Czy klienci mieli już odpowiednią wiedzę, czy liczyli na pomoc?
W ciągu lat widać zmiany zachodzące w świadomości przedstawicieli sektora energetycznego: na początku zdecydowanie oczekiwano wskazówek i porad, wiedzy dotyczącej nie tylko sorbentów, ale także instalacji i metod odsiarczania. Korzystając z doświadczeń fińskich czy szwedzkich, gdzie odsiarczanie zaczęło się znacznie wcześniej niż w Polsce, mogliśmy takiej pomocy udzielić. Wiedza zdobyta przy dostarczaniu sorbentów pozwala nam też określić, jakie powinny być ich parametry w zależności od zastosowanej metody odsiarczania.
- Jakie są zatem rodzaje produktów dla energetyki?
Jeśli chodzi o najpowszechniejsze w usuwaniu kwaśnych związków sorbenty wapienne, stosuje się takie produkty, jak wapno palone i mielone mączki wapienne o różnej granulacji, zależnej od metody odsiarczania. W metodach mokrych najczęściej stosuje się drobno zmielone mączki wapienne: im mniejsza granulacja, tym lepsza. Taki sorbent to puder o granulacji poniżej 90 mikrometrów. Jako sorbent można też stosować wapno palone, ale to znacznie droższe rozwiązanie. W metodach półsuchych stosuje się wapno palone lub hydratyzowane o dużej reaktywności. Mączki znajdują także zastosowanie w metodach suchych, w których sorbent jest wtryskiwany bezpośrednio do kotła. W przypadku kotłów fluidalnych są to wyselekcjonowane frakcje mączek wapiennych pozbawione najgrubszych i najdrobniejszych elementów - granulację dostosowuje się do konkretnych rodzajów kotłów.
- Jakie są najpowszechniejsze sposoby odsiarczania?
Dużym elektrowniom zawodowym redukcję emisji kwaśnych związków narzucają przepisy dotyczące ochrony środowiska. Ustalają one, jaką skuteczność odsiarczania powinny osiągnąć elektrownie, a to decyduje o wyborze metody. Najpowszechniej stosuje się mokre metody odsiarczania wykorzystujące drobno zmieloną mączkę wapienną. Niektóre elektrownie, np. Bełchatów czy Połaniec, kupują kamień i mielą go samodzielnie. Drugą metodą uwzględniającą skalę odsiarczania i ilość miejsca na budowę instalacji są kotły fluidalne. Kotły takie instaluje się najczęściej w trakcie modernizacji. Umożliwiają one jednocześnie spalanie, czyli wytwarzanie mocy, oraz usuwanie kwaśnych związków. Tego rodzaju kocioł, jako zupełnie nowa jednostka, funkcjonuje np. w elektrociepłowni Elcho w Chorzowie, kotły fluidalne zastąpiły stare bloki m.in. w Turowie, Jaworznie i Katowicach. Poza tymi dwoma podstawowymi metodami, w mniejszych obiektach, jak np. EC Łódź czy EC Rybnik, gdzie nie wymaga się tak dużej sprawności odsiarczania, stosuje się metody półsuche z wapnem palonym lub hydratyzowanym.
- Kamień kamieniowi nie równy. Jakie rodzaje kamienia są najważniejsze dla energetyki?
Sorbenty bazujące na kamieniu wapiennym miewają różne właściwości, dlatego do odpowiedniej metody dobiera się odpowiedni sorbent. Wpływ na właściwości ma rodzaj złoża, ponadto na parametry można wpływać podczas procesu przeróbki. Duże znaczenie ma czystość surowca, czyli zawartość węglanu wapnia, głównego składnika wiążącego związki kwaśne - siarki, fluoru i chloru. Inne występujące w kamieniu związki, jak trójtlenek glinu, trójtlenek żelaza, węglan magnezu, siarka i krzemionka, to zanieczyszczenia przeszkadzające w procesie wiązania kwaśnych związków. Kolejnym parametrem określającym właściwości surowca jest reaktywność. Wiąże się ona ściśle z wiekiem złoża - im młodszy kamień, tym większą ma powierzchnię właściwą, czyli powierzchnię do reakcji. Nordkalk przebadał wszystkie swoje złoża, także te w Polsce, pod kątem przydatności do zastosowań w energetyce i na tej podstawie wiemy, że jeżeli chodzi o metody mokre, wymagające czystości na poziomie co najmniej 95% i odpowiedniej reaktywności, najbardziej przydatne są złoża z rejonu kieleckiego, czyli z Wolicy i Miedzianki. Stosujemy tu także surowiec z Gotlandii. Wolicę i Miedziankę należy także wyróżnić jako kopalnie dające produkt o największej białości. Ten parametr ma istotne znaczenie w metodach mokrych, w których otrzymuje się gips. Według naszych badań Wolica jest złożem o najwyższym stopniu białości w Polsce.
Jeżeli chodzi o kotły fluidalne, to najlepsze nasze złoże znajduje się w Sławnie - ma najwyższą reaktywność mierzoną specjalnie dla kotłów fluidalnych. Druga w kolejności jest Wolica. Wymagania dla sorbentów do kotłów fluidalnych są takie, że zawartość węglanu wapnia nie musi być wysoka - wystarczy na poziomie od 92 do 94%. Dlatego najważniejszym parametrem jest tu reaktywność - tym większa, im miększy kamień. A właśnie taki surowiec znajduje się w złożach pochodzenia jurajskiego w Sławnie i Wolicy. W Miedziance, ze złożami starszymi, dewońskimi, znajduje się kamień twardszy. Ma mniejszą reaktywność, ale przydaje się do metod mokrych.
- A w jaki sposób można wpływać na właściwości sorbentów podczas przeróbki?
Przede wszystkim możemy poprzez selektywne wydobycie pozyskać materiał o odpowiednich parametrach chemicznych. Przebadaliśmy wszystkie złoża pod kątem tego, jak kształtują się ich właściwości chemiczne i na tej podstawie sporządziliśmy mapy geologiczne. Dzięki temu wiemy, z której części złoża wydobywać surowiec dla odpowiednich sektorów czy konkretnych klientów. Na właściwości produktu wpływa ponadto odpowiednie kruszenie i selekcja kamienia. Trzeci etap to przemiał. Może to być przemiał na mączki drobnoziarniste, albo przemiał do odpowiedniej frakcji, zgodnie z wymaganiami dostawców różnych rodzajów kotłów. Dla uzyskania odpowiedniej frakcji najważniejsze jest ograniczenie zawartości części najdrobniejszych: drobne części są z kotła wywiewane i nie biorą udziału w reakcji, a to podnosi ilość zużywanego sorbentu. Ważne też jest usunięcie cząstek grubych. W zależności od rodzaju kotła, frakcje powinny zawierać materiał o granulacji rzędu od 1-2 mm.
- Skoro badania właściwości surowca są tak ważne, czy zakłady należące do Nordkalku dysponują odpowiednim wyposażeniem, czy też zatrudnia się laboratoria z zewnątrz?
Jeśli chodzi o badania podstawowe, jak analiza chemiczna czy uziarnienie, to wszystkie nasze zakłady są wyposażone w odpowiednie laboratoria kontroli jakości. Mają nowoczesną aparaturę, np. małe aparaty rentgenowskie do szybkiej analizy składu chemicznego oraz standardowe zestawy przesiewowe do badania uziarnienia. Dlatego takie analizy możemy wykonywać bardzo szybko. Natomiast tego rodzaju badania, jak białość, do tej pory były wykonywane na zewnątrz. Obecnie posiadamy już aparat do analizy białości w jednym z zakładów w Miedziance. Zakup tego aparatu to jeden z przykładów inwestycji mającej na celu lepsze zaspokojenie potrzeb Klientów z sektora energetycznego.
- Mając wysokiej jakości sorbenty powinniśmy mieć wysokiej jakości metody odsiarczania. Jak skuteczne są współczesne rozwiązania?
Najskuteczniejsze są metody mokre - redukcja związków siarki znacznie przekracza w nich 90%. Efektywne jest także stosowanie palenisk z kotłami fluidalnymi, również zapewniające efektywność powyżej 90%. Nieco mniej wydajne metody półsuche, swego czasu osiągały ok. 70%, jednak teraz są znacznie lepsze. Najmniej skuteczne są metody suche z bezpośrednim wtryskiem do paleniska - skuteczność sięga tu ok. 50%. W praktyce ponad 90% instalacji odsiarczania stosuje metody mokre. To najlepiej sprawdzone technologie i najbardziej efektywne ekonomicznie.
- Jakie ilości sorbentów zużywa energetyka? Od czego zależy zużycie?
Na zużycie sorbentów wpływa bardzo wiele parametrów. Decydują o tym uregulowania prawne norm środowiskowych i zastosowane metody odsiarczania. W metodach mokrych występuje niewielka nadwyżka sorbentu w stosunku do zasiarczenia paliwa, mierzona stosunkiem ilości wapnia do siarki, wynoszącym w tym wypadku nieco ponad jeden. Natomiast w kotłach fluidalnych nadmiar sorbentu jest znacznie większy i ilości wapnia bywa ponad dwa razy większa od ilości siarki. Poza metodami odsiarczania ważne są także rodzaje spalanego węgla i jego zasiarczenie, moce obiektów i parametry sorbentów. Przykład zużycia na dużą skalę to Elektrownia Bełchatów - rocznie wynosi ono ok. 360 tys. t.
- Jak będzie się rozwijać ten rynek w najbliższej przyszłości?
Po wejściu Polski do UE branża energetyczna jest rynkiem perspektywicznym. Część dużych elektrowni zawodowych jeszcze nie jest w pełni wyposażona w instalacje do redukcji kwaśnych związków. Większość z nich planuje wprowadzenie takich rozwiązań na koniec 2007 lub początek 2008 r. Poza tym część produkcji trafia na eksport. Do tej pory Nordkalk w Polsce eksportował głównie kamień wapienny do elektrowni - ok. 15% sprzedawanego kamienia. Od tego roku dostarczamy też mączkę wapienną.
- A to oznacza zwiększenie wydobycia. Czy nie zabraknie surowca?
Nie, nie obawiamy się, że zabraknie złóż. Te, które mamy, wystarczą na ponad 100 lat. Jesteśmy przygotowani do wzrostu rynku, mamy odpowiednie plany inwestycyjne. Trzeba pamiętać, że w tej chwili sorbenty wapienne są najtańsze, naturalne i powszechnie dostępne. Rosnąca liczba instalacji odsiarczania to nie tylko większa sprzedaż naszych produktów, to także czystsze niebo nad nami.
- Dziękuję za rozmowę.
Dokończenie znajdziesz w wydaniu papierowym. Zamów prenumeratę miesięcznika ENERGIA GIGAWAT w cenie 108 zł za cały rok, 54 zł - za pół roku lub 27 zł - za kwartał. Możesz skorzystać z formularza, który znajdziesz tutaj
Zamów prenumeratę
|
|
|
|
