|
Aktualności
|
|
Informacje
Numery
Numer 11/2005
Finansowe wspomaganie energetyki. Gdzie szukać funduszy?
|
|
|
Zużycie energii elektrycznej w Unii Europejskiej wzrasta rocznie o 1,5%. Polska gospodarka potrzebuje znacznie większej dynamiki tego wskaźnika, aby mogła zbliżyć się do poziomu unijnego. Warunkiem koniecznym do tego jest realizowanie jak największej liczby inwestycji w sektorze energetycznym.
|
Zdarza się, że dobre pomysły z dziedziny energetyki pozostają jedynie w sferze marzeń ich twórców. Projekty odkładane są na półkę, aby tam odejść w zapomnienie lub doczekać czasu, gdy ktoś inny wcieli w życie podobny. Powodem takiej sytuacji jest brak funduszy na ich realizację. Poszukiwanie pieniędzy na wdrożenie innowacyjnej technologii ogranicza się zazwyczaj do zaglądania do własnej kieszeni lub szukania partnerów w wąskim gronie znanych organizacji. Warto jednak poszerzyć pole obserwacji, by dostrzec mnogość instytucji, dzięki którym możliwe jest zebranie sporej części środków. Skąd więc brać pieniądze na inwestycje w energetykę?
To, co najbliższe
Nie sposób nie wspomnieć na początku o środkach pochodzących z budżetu państwa lub samorządów. Jednym z największych źródeł dotacji, pożyczek i tanich kredytów dla inwestycji w energetyce jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wśród priorytetów tej instytucji znajduje się przede wszystkim wykorzystanie alternatywnych źródeł energii, inwestycje w zakresie OZE oraz wiele innych, które powiązane są z branżą, np. ograniczanie ilości odpadów czy zanieczyszczeń.
Starania o pieniądze z NFOŚiGW wiążą się z przejściem ciężkiej ścieżki proceduralnej i wykonaniem niezliczonej ilości ekspertyz i analiz. Jednak dla pozyskania pewnych i sporych środków warto ten wysiłek podjąć. Planując inwestycję dobrze jest również przyjrzeć się, co ma do zaoferowania właściwy miejscowo Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Niektóre z regionalnych placówek już opublikowały listę priorytetów do finansowania w 2006 r. Powiatowe i gminne fundusze również działają prężnie, udzielając dotacji właściwie wszystkim podmiotom, które przedłożą stosowne dokumenty i uzasadnią, że warto wspomóc ich przedsięwzięcie.
Najwięcej z UE
Najpoważniejszym źródłem, dzięki któremu można zrealizować inwestycję w energetyce, są fundusze Unii Europejskiej. W 2006 r. kończy się bieżąca perspektywa finansowa, jednak z programów operacyjnych, opisanych w Narodowym Planie Rozwoju 2004-2006, można jeszcze sporo wycisnąć. Wciąż dostępne są środki dla małych i średnich przedsiębiorstw z SPO-WKP i ZPORR na bezpośrednie inwestycje ogólne oraz inwestycje dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska. Energetyka śmiało może więc z nich skorzystać. Ponadto w ramach ZPORR finansowane są inwestycje mające na celu zwiększenie wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych.
Poza NPR 2004-2006 dostępne są również granty z popularnego Fundusz Dotacji Inwestycyjnych z linii PHARE 2003, obsługiwanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Wspierane przedsięwzięcia dotyczą wdrożenia nowych technologii i odnowienia parku maszynowego. Ostatni termin naboru wniosków wyznaczono na 3 lutego 2006 r., ale ze względu na dużą liczbę chętnych warto się pospieszyć. We wcześniejszych edycjach zdarzały się przypadki, że całą pulę środków rozdzielano już w pierwszym terminie.
Na ochronę środowiska, w tym „środowiska ludzkiego poprzez m.in. redukcję zanieczyszczeń i promowanie odnawialnych źródeł energii” ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego przeznaczono ponad 36 mln euro. Instytucją udzielającą szczegółowych informacji i odpowiedzialną za rozdysponowanie tej kwoty jest Ministerstwo Środowiska. Nabór wniosków już się rozpoczął i potrwa do 30 listopada.
Kolejną propozycją dofinansowania przedsięwzięć inwestycyjnych ze strony UE, tym razem przeznaczoną wyłącznie dla energetyki, jest program „Intelligent Energy for Europe”. Jego funkcjonowanie przewidziano na lata 2003-2006. Ostatni z ogłoszonych wcześniej terminów naboru wniosków minął 31 maja, warto jednak trzymać rękę na pulsie, ponieważ wraz z nową perspektywą finansową pojawią się nowe szanse. Proces decyzyjny został już uruchomiony. W końcu września 2005 r. spodziewane jest ogłoszenie przez Komisję Europejską wezwania do składania wniosków. Szczegółowych informacji o programie udziela Krajowa Agencja Poszanowania Energii.
Dla najbardziej innowacyjnych projektów inwestycyjnych, czyli tych, które mają na celu np. wprowadzenie do przedsiębiorstwa nowej technologii, odpowiednim instrumentem finansowego wsparcia będzie 6. Program Ramowy Badań i Rozwoju Technicznego (2002-2006), priorytet „Zrównoważone systemy energetyczne” oraz jego nowa edycja, oznaczona numerem 7, na lata 2007-2013, priorytet „Energia”. Działania dotowane przez programy ramowe prowadzone są w ścisłej współpracy z placówkami badawczo-naukowymi, a ich efekty są innowacjami na skalę światową.
Warto stale śledzić unijne prawodawstwo i w tym celu często zaglądać na strony serwisów europejskich, takich, jak np. CORDIS, od niedawna dostępny po polsku. Co jakiś czas pojawiają się nowe inicjatywy, przeznaczone dla wąskiego grona odbiorców, jak np. Concerto, skierowany do wspólnot lokalnych, prowadzący do zmiany tradycyjnego podejścia do zaopatrzenia w energię, czy ManagEnergy, który jest inicjatywą Dyrekcji Generalnej ds. Energii i Transportu Komisji Europejskiej, mającą na celu wspieranie podmiotów działających w sektorze zarządzania energią odnawialną oraz zapotrzebowania na energię. Takie „perełki” giną często w natłoku informacji o funduszach strukturalnych czy z NFOŚiGW.
Współpraca międzynarodowa
Poza środkami rządowymi, samorządowymi lub unijnymi, można postarać się o pomoc w budżetach poszczególnych krajów Europy Zachodniej lub w krajowych i międzynarodowych organizacjach pozarządowych. Oto kilka przykładów.
Duński Fundusz Pomocowy Ochrony Środowiska dla Europy Wschodniej i Centralnej (DANCEE) wspomaga projekty, które przyczyniają się znacząco do ilościowej i jakościowej poprawy w dziedzinie ochrony środowiska, zasobów naturalnych i warunków życia danej społeczności. Szansę na preferencyjne pożyczki i dotacje w szczególności mają projekty, wykorzystujące duńskie patenty, przyczyniające się do transferu duńskiej wiedzy na polski grunt, wprowadzające czyste technologie, zapobiegające powstawaniu zanieczyszczeń, wprowadzające segregację i ponowne wykorzystanie odpadów. Innym źródłem dofinansowania z Danii jest Duński Fundusz Inwestycyjny dla Europy Środkowej i Wschodniej, dzięki któremu również można przeszczepiać dobre pomysły z Półwyspu Jutlandzkiego na polski grunt.
Fundacja Partnerstwo dla Środowiska prowadzi różnego rodzaju programy na rzecz ochrony przyrody, angażując w swoje działania zarówno organizacje pozarządowe, samorządy, jak i osoby prywatne oraz przedsiębiorstwa. Dzięki konkursom grantowym, programom udzielania dotacji, wsparcia technicznego i szkoleniowego, skutecznie działa na rzecz zrównoważonego rozwoju. Ta organizacja stale ogłasza nowe inicjatywy, jeśli więc nasz projekt energetyczny dotyczy w jakikolwiek sposób ochrony środowiska, warto sprawdzić, co w danym momencie oferuje Fundacja. Dotacje są zwykle niewielkie, jednak dobre pomysły, mimo że przynoszą wiele korzyści wymagają czasem jedynie skromnych nakładów.
Fundusz EcoLinks (Eurasian-American Partnership for Environmentally Sustainable Economies) również dotuje projekty związane z ekologią. Jest to program rządu Stanów Zjednoczonych, pierwszeństwo mają więc wspólne przedsięwzięcia polsko-amerykańskie. Fundusz promuje rynkowe rozwiązania problemów związanych z ochroną środowiska, szczególnie w miastach i w przemyśle oraz stara się wzmacniać powiązania gospodarcze pomiędzy Europą i Ameryką, ze szczególnym naciskiem na kraje postsowieckie.
Z kolei Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej dotuje podobny zakres tematyczny projektów, jednak z naciskiem na kooperację z naszymi zachodnimi sąsiadami.
Fundusz na Rzecz Globalnego Środowiska (Global Environmental Fund, GEF) wspomaga projekty m.in. z zakresu technologii wytwarzania i wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Pomoc finansowa może mieć formę dotacji, różnorodnych kredytów i pożyczek. Przedsięwzięcia z zakresu OZE mogą być dofinansowywane w ramach tzw. średnich grantów, (całość kosztów projektu może wynosić maksymalnie 1 mln USD) lub małych grantów (przy kosztach całkowitych do 50 tys. USD).
OZE są też specjalnie promowane przez wiele innych fundacji, stowarzyszeń i programów, działających na rzecz ekologii i ekoenergii.
Nie komercyjny, lecz preferencyjny
Przedsięwzięcia proekologiczne w energetyce są przez niektóre banki traktowane w specjalny sposób, jeśli więc decydujemy się na finansowanie za pomocą kredytu, można uzyskać go na preferencyjnych warunkach.
Specjalne kredyty z linii Banku Rozwoju Rady Europy na samorządowe inwestycje m.in. z zakresu zaopatrzenia w prąd oraz gaz, produkcję energii odnawialnej i nie generującej zanieczyszczeń, energooszczędne oświetlenie, oferuje Bank Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych SA. Również Bank Ochrony Środowiska SA, dzięki współpracy z NFOŚiGW, WFOŚiGW i organizacjami pozarządowymi finansującymi ekologię, udziela preferencyjnych kredytów proekologicznych. Za pośrednictwem m.in. banków Pekao SA, BRE Bank SA, Bank Zachodni WBK SA, Kredyt Bank SA, Fortis Bank Polska SA i BPH SA, kredytów na preferencyjnych warunkach udziela Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.
Trochę przepowiedni
Jeśli nasz projekt dopiero kiełkuje, można pokusić się o próbę prognozy przyszłych źródeł finansowania. Wspomniano już wcześniej o 7. Programie Ramowym Badań i Rozwoju Technicznego na lata 2007-2013, o którym serwisy unijne mogą już wiele powiedzieć, choć jeszcze się nie zaczął.
Na podstawie projektu Narodowego Planu Rozwoju 2007-2013 i przedstawionych w nim programów operacyjnych warto również spróbować przewidzieć przyszłość pod kątem napływu wspólnotowych środków do branży energetycznej.
Z projektowanych 13 sektorowych i 16 regionalnych programów operacyjnych, projekty inwestycji energetycznych będą bezpośrednio finansowane przez kilka z nich. Wśród działań realizowanych za pomocą programów regionalnych znajdują się m.in. inwestycje w infrastrukturę wykorzystywania energii odnawialnej i infrastrukturę z zakresu przyłączy energetycznych.
Program operacyjny „Konkurencyjność transportu” zawiera w sobie priorytet 4. o nazwie „Wsparcie rozbudowy i modernizacji infrastruktury energetycznej poprzez inwestycje”, który ma stworzyć możliwości dla funkcjonowania rynków paliw i energii w Polsce i UE. Będzie realizowany przez rozbudowę systemów przesyłu energii elektrycznej, gazu ziemnego, ropy naftowej, połączeń transgranicznych i magazynów gazu, a także rozwój i modernizację systemów dystrybucji prądu i gazu.
Program operacyjny „Środowisko” ma służyć m.in. popularyzowaniu wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, a tym samym przyczyniać się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego kraju. Dzięki niemu projekty z zakresu OZE będą z pewnością promowane i dotowane.
Unia Europejska od dawna kładzie nacisk na wspomaganie pomysłów innowacyjnych, co oczywiście będzie możliwe również za pomocą nowego Narodowego Planu Rozwoju, dzięki zawartym w nim programom operacyjnym „Innowacje-inwestycje-otwarta gospodarka” oraz „Nauka, nowoczesne technologie, i społeczeństwo informacyjne”.
Poza tymi najbardziej charakterystycznymi przykładami, energetyki mogą dotyczyć na różne sposoby również inne elementy NPR 2007-2013.
Ten krótki przegląd możliwości zewnętrznego finansowania energetyki jest jedynie próbą zasygnalizowania potencjału, jaki tkwi w organizacjach dotujących różne rodzaje działalności gospodarczej. Może już dziś warto przygotować się na to, że pomysł, który ze względu na brak części środków, dziś został odłożony na półkę, będzie można zrealizować jutro, za pomocą funduszy przewidzianych w perspektywie finansowej 2007-2013.
Dokończenie znajdziesz w wydaniu papierowym. Zamów prenumeratę miesięcznika ENERGIA GIGAWAT w cenie 108 zł za cały rok, 54 zł - za pół roku lub 27 zł - za kwartał. Możesz skorzystać z formularza, który znajdziesz tutaj
Zamów prenumeratę
|
|
|
|
