|
Aktualności
|
|
Informacje
Numery
Numer 08/2002
Włoski rząd też wyprzedaje... Koniec z monopolem wytwarzania energii
|
|
|
Procesy prywatyzacyjne sektora paliwowo-energetycznego we Włoszech są klasycznym przykładem przemian zachodzących w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Wyprzedaż państwowego majątku tej branży przyciąga licznych inwestorów zagranicznych.
|
Największe zainteresowanie prywatyzacją energetyki włoskiej wykazują Francja i Hiszpania. Tymczasem włoskie państwowe przedsiębiorstwa ENI (ropa i gaz ) i ENEL (elektroenergetyka ) wykupują udziały w telekomunikacji i gazownictwie, a także poszukują nowych inwestycji za granicą, zarówno w Europie jak i na innych kontynentach.
Wyprzedaż włoskiej energetyki jest zgodna z dyrektywami Komisji Europejskiej. Dyrektywa Gazowa, nakazująca otwarcie rynków krajów członkowskich na konkurencję, zainicjowała w maju 2000 r. opracowanie rządowego programu prywatyzacji branży. Od 2002 r. żadna z firm nie może posiadać więcej niż 75% udziałów w systemie przesyłowym gazu. Natomiast od przyszłego roku największy z dostawców gazu nie będzie mógł dysponować połową rynku włoskiego gazu. Ten ostatni warunek będzie dotyczył także rynku energii elektrycznej.
Do końca 1999 r. rząd posiadał 100% udziałów w największym przedsiębiorstwie sektora wytwarzania energii elektrycznej ENEL (70% mocy systemu), w miarę realizacji programu prywatyzacji, wysokość ta spadła w ubiegłym roku do 68%.
Jednak przyśpieszona prywatyzacja sektora wymaga rozważnego podejścia do rynku dostaw paliw i surowców energetycznych. Włochy są w ogromnym stopniu uzależnione od importu nośników energii. Postępujące przechodzenie elektrowni na gaz ziemny zmniejszyło wprawdzie zależność od zakupów ropy naftowej, lecz aż 75% zużywanego gazu również pochodzi z zagranicy.
W 2010 r. prawie 60% energii elektrycznej będzie wytwarzane w elektrowniach opalanych tym paliwem, zaś tylko 10% w elektrowniach olejowych. Obecnie moc zainstalowana we włoskim systemie energetycznym wynosi 65,5 GW. W tabeli zilustrowano trend zmian udziału poszczególnych nośników w ogólnym bilansie wytwarzania energii elektrycznej.
Kosztem malejącej roli ropy naftowej będzie umacniać się pozycja gazu ziemnego, a w mniejszym stopniu - także źródeł odnawialnych. Natomiast wstrzymana została eksploatacja wszystkich czterech elektrowni atomowych, które przeznaczone zostały do ostatecznego zamknięcia. Obecnie istotne znaczenie dla krajowego systemu posiada wymiana energii z sąsiednimi krajami, przy czym zakupy dokonywane są we Francji i Szwajcarii.
W ubiegłym roku oddano do eksploatacji kolejne połączenie transgraniczne – tym razem podwodną linię kablową o napięciu 400 kV do Grecji.
W miarę odchodzenia od nadmiernego zużycia ropy naftowej, będzie wzrastać w przyszłości rola węgla, który prawie całkowicie pochodzi z importu, głównie z Australii, RPA, Indonezji i Kolumbii. Włochy, przywiązujące dużą wagę do realizacji Protokołu z Kioto, z powodzeniem rozwijają technologie czystego spalania tego paliwa. Kraj ten należy do światowych liderów we wdrażaniu technologii cyklu gazowo-parowego ze zintegrowanym zgazowaniem (IGCC) różnych surowców energetycznych. W ostatnich latach uruchomiono kolejne trzy elektrownie tego typu. Dla przykładu w elektrowni ISAB na Sycylii o mocy 512 MWe zgazowaniu poddawany jest asfalt, natomiast w elektrowni Sarlux o mocy 283 MWe - dzięki zgazowaniu smoły - uzyskuje się także 40 tys. m sześc./h wodoru i 180 t/h pary.
Kolejny rok duże zainteresowanie i emocje wzbudza wyprzedaż elektrowni należących do ENEL. Zgodnie z dyrektywami liberalizacji unijnych rynków energii, ENEL - nadal w większości państwowy - musi zrezygnować z monopolu w sektorze wytwarzania. Dlatego w końcu 1999 r. przedsiębiorstwo wydzieliło trzy niezależne spółki wytwórcze o łącznej mocy 15 000 MW w celu ich przyszłej sprzedaży. Żaden z nabywców nie może posiadać udziałów w więcej niż jednej z tych spółek, przy czym udział kapitału państwowego w majątku tego nabywcy nie może przekraczać 30%. To ostatnie zastrzeżenie jest wyraźnie skierowane przeciwko państwowemu, francuskiemu koncernowi EdF, który wykazuje dużą aktywność na rynku włoskim.
Jako pierwsza została sprzedana spółka Elettrogen hiszpańskiemu koncernowi Endesa. Nabywcą drugiej, największej ze spółek, o nazwie Eurogen jest konsorcjum Edipower. Obecnie trwa akcja ofertowa na sprzedaż ostatniej spółki generacyjnej – Interpower.
Dla realizacji swoich zobowiązań prywatyzacyjnych, ENEL musi także sprzedać swoje udziały w spółkach dystrybucyjnych w wielu włoskich miastach (dotychczas sprzedał m.in. sieci elektroenergetyczne w Rzymie i Turynie).
Jednocześnie z postępującą wyprzedażą krajowego majątku ENEL dokonuje znaczących transakcji zagranicznych, np. w Ameryce Południowej, USA oraz w Hiszpanii, gdzie stał się już piątą co do wielkości spółką wytwórczą kraju.
Prywatyzacji i liberalizacji włoskiego rynku energii towarzyszą także istotne zmiany organizacyjne. W październiku br. – z 22-miesięcznym opóźnieniem, spowodowanym wieloma problemami administracyjnymi i technicznymi – ma zostać uruchomiona krajowa giełda energii (Gestore del Mercato Elettrico). W tym czasie będzie prawdopodobnie zbliżać się ku końcowi skomplikowany proces przekształceń włoskiej elektroenergetyki.
Struktura zużycia paliw w elektroenergetyce (udział w% )
|
Paliwo
|
Rok 1998
|
Rok 2005 (prognoza)
|
|
Węgiel
|
7
|
6,8
|
|
Ropa naftowa
|
55,7
|
51
|
|
Gaz ziemny
|
30,4
|
35,5
|
|
Źródła odnawialne
|
1
|
2,6
|
|
Energia atomowa
|
-
|
-
|
|
Hydroenergetyka
|
2,1
|
2,2
|
|
Energia geotermalna
|
1,6
|
1,5
|
|
Import energii elektr.
|
2,1
|
-
|
|
Inne
|
0,1
|
0,5
|
|
Na podstawie Selling off state assets International Power Generation 6/2002 opracował Piotr Olszowiec
|
|
|
|
