|
Aktualności
|
|
Informacje
Numery
Numer 02/2007
Jak „nie przepaść” na rynku energii?
|
|
|
Giełda Energii Nord Pool ASA (Nordycka Giełda Energii) powstała w 1993 r. i jest pierwszą międzynarodową giełdą energii na świecie.
|
Właścicielami Nord Pool są dwa narodowe przedsiębiorstwa energetyczne Statnet SF z Norwegii (50% udziałów) oraz Svenska Kraftnät ze Szwecji. W 1999 roku Nord Pool zatrudniał 60 osób w centrali w Oslo oraz w biurach Sztokholmie i Odense w Danii.
Nord Pool jest giełdą energii elektrycznej z najbardziej rozwiniętym rynkiem transakcji terminowych, na którym można obracać kontraktami forward, futures oraz opcjami. 3 marca 2004 r. umożliwiono handel certyfikatami zielonymi (elcertificates). Giełda jest kontrpartnerem każdej transakcji i jest odpowiedzialna za jej rozliczenie.
Na giełdzie Nord Pool istnieją następujące rynki transakcyjne: rynek ELSPOT i ELBAS (transakcji bieżących SPOT z fizyczną dostawą energii elektrycznej), ELTERMIN (rynek transakcji terminowych), CLEARING (rynek Over the counter transakcji pozagiełdowych rozliczanych przez giełdę). Wolumen energii elektrycznej na poszczególnych rynkach giełdy Nord Pool ilustruje rysunek 0.1. Cechą charakterystyczną Nord Pool jest rozliczanie transakcji zakupu i sprzedaży energii po cenach ukształtowanych na podstawie relacji między popytem i podażą.
Nord Pool – parkiet natychmiastowy ELSPOT
ELSPOT - parkiet natychmiastowy – jest skandynawskim rynkiem dostaw fizycznych gwarantującym przejrzystość cen energii elektrycznej i zwiększającym wiarygodność stron uczestniczących w transakcjach. Oferty są składane na dzień naprzód, stwarzając możliwość domknięcia portfeli kontraktów na energię elektryczną. Cena rynku ELSPOT stanowi cenę odniesienia dla instrumentów pochodnych, którymi obrót odbywa się nas rynku finansowym ELTERMIN. Systemowa cena energii ELSPOT nie uwzględnia ograniczeń systemowych tzw. „wąskich gardeł” powstających w sieci przesyłowej w Szwecji. Operatorzy systemów przesyłowych Statnett (w Norwegii) oraz Kraftnat (w Szwecji) wykorzystują mechanizm rynku transakcji bieżących do planowania przesyłu mocy, a w chwili wystąpienia ograniczeń w centralnym systemie przesyłowym Norwegia dzielona jest na dwa (bądź więcej) obszary ofertowe. Szwecja traktowana jest jako jeden obszar ofertowy, w którym operator kupuje moc regulacyjną w celu likwidacji występujących ograniczeń (rysunek 0.2.).
Średni miesięczny wolumen energii elektrycznej na rynku ELSPOT giełdy Nord Pool przedstawiono na rysunku 0.3.
Oferty zakupu i sprzedaży na rynku ELSPOT zgłaszane są przez internet lub faks, na każdą z 24 godzin z osobna kolejnej doby lub jako kontrakt blokowy obejmujący kilka godzin. Minimalny rozmiar kontraktu wynosi 0,1 MW dla każdej godziny, a zgłaszana oferta jest kombinacją ceny i wolumenu dla każdej godziny w MWh.
Oferty blokowe są zsumowanymi ofertami dla kilku kolejnych godzin ze stałą ceną i wolumenem. Musi być ona wykonana w całości (warunek wykonania oferty blokowej wynika z zależności złożonej oferty ze średnią ceną na rynku. Jeżeli oferta sprzedaży będzie niższa niż średnia cena obszarowa, to blok będzie wykonany. Przy ofercie zakupu, gdy oferta blokowa będzie większa niż cena obszarowa – wtedy zostanie ona wykonana).
Do wyznaczenia ceny na rynku ELSPOT bierze się pod uwagę oferty ze wszystkich krajów NORDEL. Ceny energii ustalane są na podstawie ofert uczestników w punkcie równoważącym popyt z podażą, z osobna dla każdej z 24 godzin doby. Jeżeli nie występują ograniczenia systemowe, cena SPOT jest identyczna we wszystkich obszarach cenowych.
Jeśli zakontraktowany przepływ energii przez granice przekracza przepustowość sieci, cena energii w deficytowym obszarze wzrasta stymulując zwiększenie produkcji i obniżenie poboru energii. W obszarze z nadwyżką energii cena maleje powodując zmniejszenie wytwarzania i zwiększenie poboru.
Cena SPOT jest nazywana też ceną market clearing price (MCP) lub ceną systemową System Price. Procentowy udział poszczególnych krajów nordyckich w transakcjach na rynku ELSPOT przedstawiono na rysunku 0.4..
Do godziny 11:00 na dobę przed fizyczną dostawą energii operatorzy systemów przesyłowych zobowiązani są do przedłożenia informacji o przepustowości w swoich sieciach. Wszyscy uczestnicy do godziny 12:00 składają oferty i od tej chwili rozpoczyna się proces obliczania cen. Około godziny 13:30 obliczenia dobiegają końca i rozpoczyna się proces powiadamiania uczestników. Uczestnicy zobowiązani są do potwierdzenia otrzymanych informacji i o godzinie 14:00 Nord Pool segreguje potwierdzenia, aby o godz. 14:30 opublikować ceny na następny dzień.
Dokończenie znajdziesz w wydaniu papierowym. Zamów prenumeratę miesięcznika ENERGIA GIGAWAT w cenie 108 zł za cały rok, 54 zł - za pół roku lub 27 zł - za kwartał. Możesz skorzystać z formularza, który znajdziesz tutaj
Zamów prenumeratę
|
|
|
|
