Lubelscy górnicy dopięli swego. „Bogdanka” wreszcie idzie na Giełdę. I wszyscy tam na nią już czekają. Inwestorzy odkładają z niecierpliwością pieniądze i przebierają nogami. Minister Aleksander Grad zarzeka się, że sprawa jest już przesądzona. I zapewnia, że nic nie zdoła zatrzymać tego procesu. Potwierdzeniem tego miała być także ostatnia wizyta w Bogdance premiera Donalda Tuska, który odważył się w górniczym uniformie zjechać pod ziemię. Będzie to pierwsza giełdowa prywatyzacja państwowej kopalni węgla w Polsce, która powinna otworzyć drogę także innym zakładom górniczym.

Debiutu należy oczekiwać jeszcze przed końcem tego roku. Będzie to czwarte, miejmy nadzieję, że skuteczne, podejście prywatyzacyjne. Poprzednie trzy – w ciągu 10 lat - zostały zadyskutowane na śmierć.
Lubelski Węgiel „Bogdanka” SA w Bogdance, bo taka jest dzisiaj pełna i oficjalna nazwa kopalni jest bezsprzecznie najlepszą polską kopalnią. Osiąga najwyższy w Polsce stopień koncentracji wydobycia i najwyższą wydajność pracy, która w ostatniej dekadzie wzrosła aż pięciokrotnie. Od 1994 roku regularnie osiąga dodatni wynik finansowy. W roku 2007, kopalnia osiągnęła zysk brutto w wysokości ponad 100 mln zł, przy przychodach na poziomie 900 mln zł. To przesądziło, o tym że po raz ósmy ogłoszona została „Kopalnią roku". A przecież miało jej nie być... Jest to jedyna kopalnia węgla kamiennego, zlokalizowana w nowym, odkrytym na przełomie XIX i XX wieku, a udokumentowanym w połowie XX wieku, Lubelskim Zagłębiu Węglowym (LZW), położonym w środkowo-wschodniej Polsce, a sięgającym pod granicą rejonu Wołynia na Ukrainie.
Oddany do użytku z początkiem czerwca br. szyb 2.2 otwierający drogę do trzeciego pola wydobywczego „Stefanów” jest dopiero zapowiedzią tego „co tu się będzie działo” w najbliższej przyszłości. Pieniądze uzyskane z Giełdy pozwolą na rozbudowę potencjału produkcyjnego w ten sposób by pozwolił wydobywać tu 10 mln ton węgla rocznie. Da to realną podstawę do lokalizacji w pobliżu zupełnie nowej elektrowni o mocy od 1000 do 2000 MW gwarantującej bezpieczne zasilanie odbiorcom na terenie północnej i wschodniej Polski.

Trafiona decyzja

Z dzisiejszej perspektywy, choć dekada lat siedemdziesiątych zwłaszcza przez historyków młodego pokolenia bywa nazywana „straconym czasem propagandy sukcesu”, udostępnienie pokładów lubelskiego węgla należy ocenić jako decyzję nad wyraz trafną. W styczniu 1975 r. rząd podjął decyzję o budowie kopalni pilotująco-wydobywczej w Bogdance, a dla realizacji tego celu powołał przedsiębiorstwo państwowe o nazwie "Kopalnie Lubelskiego Zagłębia Węglowego w budowie", którego następcą jest dzisiejszy Lubelski Węgiel "Bogdanka" S.A. Budowa wielkiego zagłębia węglowego na terenie Lubelszczyzny miała być jedną ze sztandarowych inwestycji tego okresu. Plany były śmiałe. Zakładano, że w bardzo krótkim czasie powstanie tutaj 7 kopalń o łącznym wydobyciu 25 mln ton węgla rocznie. "Bogdanka" miała być pierwszą, pilotującą kopalnią w tym przedsięwzięciu. Warunki geologiczno-górnicze w LZW, odmienne od tych na Górnym czy Dolnym Śląsku, spowodowały gigantyczne trudności podczas budowy szybów, przy przechodzeniu warstwy kurzawki składającej się z upłynnionego piasku z wodą o ciśnieniu 60 atm., a także niespotykane wcześniej zaciskanie wykonanych już wyrobisk poziomych. Budowa zagłębia z olbrzymimi trudnościami technicznymi i opóźnieniami była kontynuowana do 1988 roku. W lutym 1988 roku Rada Ministrów wstrzymała budowę kopalni K-2 w Stefanowie, a w listopadzie 1989 roku wstrzymano finansowanie budowy kopalni "Bogdanka" ze środków centralnych. Do tego czasu kopalnia osiągnęła połowę planowanej wówczas zdolności wydobywczej i nie miała zakładu przeróbki mechanicznej węgla. Cena zbytu produkowanego węgla pokrywała koszty wydobycia tylko w 30 proc.. W konsekwencji zlikwidowanych dotacji do wydobycia, na początku lat 90. kopalnia "Bogdanka", jako najbardziej nierentowna, skazana została na nieuchronną likwidację.

Ucieczka do przodu

Sytuacja wydawała się bez wyjścia. Dlatego też, nie mając nic do stracenia, zdecydowano się na gruntowną i dogłębną restrukturyzację, której zabrakło w innych polskich kopalniach. Przeprowadzono ją na wszystkich możliwych płaszczyznach nie oszczędzając zatrudnienia, redukcji długów, technologii eksploatacji. Przyniosło to nadspodziewanie dobre efekty i pozwoliło już w 1994 roku osiągnąć dodatni wynik finansowy z działalności bieżącej. W marcu 1993 roku przedsiębiorstwo państwowe przekształcone zostało w jednoosobową Spółkę Skarbu Państwa. W ramach restrukturyzacji długów 4 proc. akcji kopalni przeszło w ręce wierzycieli, a około 96 proc. pozostałych akcji jest nadal w rękach Skarbu Państwa.
Lubelski Węgiel "Bogdanka" wydobywa węgiel kamienny energetyczny z głębokości ok. 1000 m. Obecna wielkość wydobycia wynosi ok. 25 000 ton na dobę, co daje ok. 18 000 ton węgla handlowego. Ponad 5 mln ton rocznego wydobycia węgla handlowego stanowi ok. 6,0 proc. całkowitej produkcji węgla w Polsce. Kopalnia zatrudnia 3500 pracowników.
"Bogdanka" z uwagi na dużą odległość od innych kopalń węgla kamiennego oraz odmienne warunki geologiczno-górnicze prawie zawsze była samodzielna. Drogą do pełnej samodzielności gospodarczej kopalni miała być jej prywatyzacja. Opracowany już w 1998 roku rządowy program "Reforma górnictwa węgla kamiennego w Polsce na lata 1998-2002" przewidywał prywatyzację kopalni "Bogdanka". Ministerstwo Skarbu Państwa (MSP), w styczniu 1999 r., na wniosek Zarządu Spółki, podjęło decyzję o rozpoczęciu procedury prywatyzacyjnej.

Do trzech razy sztuka

MSP trzykrotnie rozpoczynało prywatyzację "Bogdanki": pierwszy raz przez giełdę, a później dwa razy przez ofertę publiczną. Żadna z tych prób nie była doprowadzona do końca. Obecnie, w sytuacji pełnej zgodności strategii rozwoju firmy z planami rozwoju branży i planami prywatyzacji MSP, zaistniała szansa zrealizowania planów prywatyzacji poprzez wprowadzenie akcji kopalni na Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie. Program przewiduje wprowadzenie na giełdę akcji nowej emisji i przeznaczenie pozyskanych środków finansowych na budowę trzeciego pola wydobywczego w Stefanowie. Budowa trzeciego pola wydobywczego w Stefanowie pozwoli wykorzystać dotychczas nieproduktywny majątek po kopalni K-2, a w szczególności szyby 2.1 i 2.2, dla zwiększenia obecnej zdolności wydobywczej kopalni. Wzrost zdolności wydobywczej do ponad 10 mln ton rocznie zapewni rozwój firmy, wzrost jej znaczenia na rynku oraz stworzy możliwości dalszego obniżenia kosztów jednostkowych wydobycia węgla i zwiększenia jego konkurencyjności.
Kompleksowy program rozbudowy kopalni opracowany został w 2004 roku. W pierwszej połowie 2006 roku pojawiła się zweryfikowana wersja tego programu o nazwie "Strategia rozwoju Lubelskiego Węgla "Bogdanka" S.A. na lata 2006-2014 w oparciu o rozbudowę pola Stefanów", zatwierdzona przez Radę Nadzorczą. Strategia ta zakłada podwojenie obecnej zdolności wydobywczej do roku 2014. Uruchomiony obecnie szyb 2.2 o funkcjach zjazdowo-materiałowych wraz z budynkami przemysłowymi nadszybia i maszyny wyciągowej oraz budynek kompleksu BHP kończy istotny etap budowy pola Stefanów. Towarzyszą temu działania dla powiększenia obecnego obszaru górniczego kopalni w kierunku południowym, poprzez przyłączenie części obszaru K-3, którego zasoby będzie można udostępnić i eksploatować w oparciu o szyby w polu "Stefanów". W obszarze tym szczególnie interesujące są pokłady 389 i 391. W ubiegłym roku kopalnia nabyła prawa do informacji geologicznej dotyczącej tych pokładów w nowym obszarze górniczym, zamówiła opracowanie nowej dokumentacji geologicznej złoża i opracowała "Plan Zagospodarowania Złoża", pozytywnie zaopiniowany przez Okręgowy Urząd Górniczy w Lublinie. Działania te umożliwiły wystąpienie do Ministerstwa Ochrony Środowiska o koncesję na eksploatację ww. pokładów w nowym powiększonym obszarze górniczym "Puchaczów V". Uruchomienie szybu wydobywczego 2.1 w Stefanowie planowane jest na rok 2010. Od tego czasu następował będzie sukcesywny wzrost wydobycia. Docelowa zdolność wydobywcza osiągnięta zostanie w 2014 roku.