Wejście Polski w struktury Unii Europejskiej spowoduje otwarcie naszego rynku, a tym samym wzrost konkurencyjności. Polskie przedsiębiorstwa staną się częścią globalnej gospodarki. Jednak czy są wystarczająco przygotowane do sprostania wymogom stawianym przez zachodnią konkurencję? 28 października w Warszawie, w ramach cyklu konferencji „Zmieniamy polski przemysł” rozmawiano o rozwoju, modernizacji i nowoczesnych metodach zarządzania polskiego sektora naftowo–chemicznego.

I tak np. 200 milionów dolarów planuje przeznaczyć Rafineria Czechowice na wybudowanie nowego kompleksu petrochemicznego. – Uważamy, że restrukturyzacja, modernizacja i nowe inwestycje pomogą podnieść wartość naszego przedsiębiorstwa przed planowaną na 2006 rok prywatyzacją – powiedział Henryk Malesa, prezes Zarządu Rafinerii Czechowice.
30 czerwca bieżącego roku w Czechowicach zakończyła się restrukturyzacja Rafinerii, której celem było utworzenie grupy kapitałowej złożonej ze spółek córek. - Jeszcze w 2000 roku posiadaliśmy trzy spółki zależne i jedną stowarzyszoną. Cała działalność podstawowa naszej firmy tj. produkcja i przerób paliw, parafin, olejów, smarów oraz baza magazynowo – dystrybucyjna mieściła się w ramach rafinerii – mówił prezes Malesa. – Restrukturyzację przeprowadziliśmy na zasadzie wydzielenia perspektywicznych obszarów z rafinerii, czyli takich, które mają możliwość istnieć niezależnie na rynku, bez konieczności bezpośrednich powiązań z rafinerią. Doprowadziliśmy do separacji i odcięcia pewnych struktur od głównego pionu. Obecnie RC to osiem spółek z udziałem 100%: RC Remo Sp. z o.o., CWW Chemik Sp. z o.o., RC Serwis Sp. z o.o., RC Parafiny Sp. z o.o., RC Paliwa Sp. z o.o., RC Ekoenergia Sp. z o.o., CBA Racer Sp. z o.o., RC Transport Sp. z o.o. oraz jedna spółka stowarzyszona z udziałem 24%: ORLEN OIL Sp. z o.o. Restrukturyzacja Rafinerii to również zmiany w zatrudnieniu. Jeszcze w 1996 roku w Czechowicach pracowało 1400 osób, w 2000 roku – 1000, a obecnie 504. Restrukturyzacja to dopiero pierwszy z elementów zmian w Czechowicach, następne to modernizacja przedsiębiorstwa poprzez nowe inwestycje. Cały proces ma zakończyć się prywatyzacją.

Da się konkurować

Konsekwentność w myśleniu i działaniu, rzetelna ocena sytuacji rynkowej oraz otoczenia przedsiębiorstwa, wyciągnięcie z tego logicznych wniosków i wdrażanie ich w życie, a ponadto elastyczność w działaniu, to zdaniem Zdzisława Ingielewicza, narzędzia skutecznej walki konkurencyjnej. Według prezesa Zarządu Dwory S.A., polski rynek przemysłu chemicznego charakteryzuje pełna otwartość na produkty Unii Europejskiej, duże naciski na działania proekologiczne i związane z tym nakłady oraz prywatyzacja sektora. To wszystko wpływa na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw na rynku. Jego zdaniem nasze firmy powinny wypracować skuteczne metody zarządzania, aby móc stanąć do walki o klienta z zachodnimi przedsiębiorcami. Głównym elementem jest konkurencja kosztowa. – Podstawowym czynnikiem decydującym przy wyborze danego towaru przez klienta jest cena i jakość – mówi prezes Ingielewicz. – Jednak, aby móc zaproponować korzystną cenę produktu, trzeba wypracować jak najniższe koszty wytworzenia towaru, a to możliwe jest przy odpowiedniej skali produkcji i jak najdłuższym łańcuchu przetwórczym. Drugim elementem minimalizującym koszty jest kwestia zatrudnienia. Zdaniem prezesa Dworów trzeba osiągnąć jak największą wydajność pracy przy jak najniższej ilości osób zatrudnionych. Jeszcze w 1997 roku w Dworach pracowało ponad 6000 osób. Obecnie liczba ta wynosi około 1700. W przyszłym roku planowane jest kolejne obniżenie liczby osób zatrudnionych do 1600. – Jeśli chodzi o kwestię wydajności pracy, to udaje się ją w Polsce stopniowo podnosić, jednak nadal jest ona w przeliczeniu na jednego zatrudnionego, od 3 do 7 razy niższa niż na Zachodzie – mówi Zdzisław Ingielewicz. Jego zdaniem, jeżeli chodzi o efekt kosztowy, to uzyskuje się go nie tylko poprzez redukcję zatrudnienia, lecz również poprzez wzrost skali działalności. Temu mają służyć inwestycje. Kolejnym ważnym elementem w walce konkurencyjnej jest kwestia ochrony środowiska. – Niezwykle istotna i zarazem niezwykle kosztowna – mówi prezes Ingielewicz. – Często właśnie środki przeznaczane są na sprostanie wymogom kładzionym na środowisko, zamiast na inwestycje produktowe. Są to po prostu dodatkowe wydatki, ograniczające na pewno ekspansję firmy. Jak dodaje prezes Dworów najważniejsze jest trwałe rozwiązanie kwestii związanej z ochroną środowiska. Trzeba zastosować takie technologie, ograniczające emisje szkodliwych substancji, aby raz wydane pieniądze nie trzeba było wydawać ponownie. Dodatkowymi elementami związanymi z kwestią konkurencyjności, jest bezpieczeństwo pracy oraz dostosowanie przedsiębiorstwa do funkcjonowania zgodnego z normami unijnymi. Istotnym czynnikiem jest prowadzenie odpowiedniej polityki personalnej. – Każde przedsiębiorstwo powinno cechować się elastycznością działania, lecz aby to osiągnąć potrzebna jest mobilność pracowników – mówi Zdzisław Ingielewicz. Od dłuższego czasu, do Zakładów Chemicznych Dwory, nie przyjmowany jest nikt, kto ma wykształcenie niższe niż średnie. Osoby przyjmowane po studiach muszą wykazać się znajomością przynajmniej jednego obcego języka. W Dworach realizowane są programy stażowe. Przez 10 miesięcy przyszli pracownicy poznają zasady działania wszystkich jednostek przedsiębiorstwa, nie tylko tej, w której mają w przyszłości pracować. Dodatkowo każdy pracownik może uczestniczyć w kursach językowych, szkoleniach kierunkowych. W celu zwiększenia wydajności pracowników Dwory oferują ścieżki awansu zarówno pionowego jak i poziomego, zwiększono nachylenie krzywej wynagrodzeń na rzecz pracowników o wyższych kwalifikacjach. Ostatnim ważnym elementem w walce konkurencyjnej jest stworzenie nowoczesnego i dynamicznego wizerunku firmy. Zdaniem prezesa Ingielewicza spełnienie wszystkich powyższych elementów pozwoli polskim przedsiębiorstwom na konkurencyjność na globalnym rynku.

Wsparcie zarządzania

Efektywne działanie i współpraca przedsiębiorstw na rynku globalnym nie jest obecnie możliwa bez wykorzystania najnowocześniejszych technik informatycznych. Internet diametralnie zmienia sposób prowadzenia biznesu. Aby zachować konkurencyjną pozycję rynkową, a zarazem rentowność, firmy muszą przekroczyć tradycyjnie wyznaczone granice i nawiązać współpracę w wirtualnych, globalnych sieciach. Dzięki Internetowi sieci te integrują producentów, dostawców, klientów, partnerów i pracowników z różnych sektorów. Prowadzenie biznesu w Internecie umożliwia firmom zwiększenie wydajności i redukcję kosztów. mySAP.com to oferta firmy SAP, łączącej szeroką wiedzę i doświadczenie zdobyte podczas opracowywania i wdrażania rozwiązań w różnych branżach w ramach obszernej platformy rozwiązań dla e-biznesu, usług i technologii. Dzięki włączeniu tych elementów do swojej strategii gospodarczej firmy zwiększają wartość i maksymalizują zwrot z ponoszonych inwestycji, zdobywają trwałą przewagę nad konkurencją. Platforma e-biznesowa mySAP.com jest rodziną rozwiązań i usług, które umożliwiają organizacjom i instytucjom efektywną współpracę w dowolnym czasie i miejscu. Dzięki rozwiązaniom biznesowym mySAP.com każda organizacja gospodarcza, bez względu na wielkość, może prowadzić swoją działalność w bardziej wydajny i produktywny sposób.
Według Piotra Nowaka z SAS Institute, podstawą sprawnego funkcjonowania przedsiębiorstwa jest wiedza o tym, co się w nim dzieje. Dlatego jego firma oferuje korporacyjną hurtownie danych integrującą wszystkie istniejące w przedsiębiorstwie systemy informatyczne. Jak twierdzi Piotr Nowak, podstawą prawidłowego zarządzania jest zebranie wszystkich rozproszonych źródeł wiedzy w jednym miejscu, a następnie w oparciu o tą wiedzę możliwość podejmowania odpowiednich decyzji. SAS umożliwia ekstrakcję danych z wielu różnych obszarów, gwarantując w ten sposób spójną interpretację danych. SAS może przekształcić dane w niezbędną do zarządzania przedsiębiorstwem wiedzę.
Ważnym dla poprawnego funkcjonowania przedsiębiorstwa jest również umiejętność odpowiedniego wykorzystania istniejącego w przedsiębiorstwie zintegrowanego systemu zarządzania. Stanisław Pater z RW TUV Polska, uważa, że zbyt często firmom zależy tylko i wyłącznie na wdrożeniu systemu i uzyskaniu certyfikatów ISO. – Dużo przedsiębiorców nie korzysta w pełni z możliwości zintegrowanych systemów zarządzania – mówi. Zdaniem St. Patery odpowiednie funkcjonowanie systemu jest drogą do ograniczenia ryzyka działalności. Dzięki tym systemom można poprawić wizerunek firmy, ułatwić kontakty z klientami, uprościć zarządzanie, poprawić jakość produktów, zmniejszyć ilość reklamacji.

Łukasz Legutko