|
Aktualności
|
|
Informacje
Numery
Numer 8-9/2003
Nie tylko prąd i ciepło lecz również odsalanie - nie tylko na ziemi, ale i na wodzie…
|
|
Warto w tym miejscu wspomnieć także o próbach, jakie Związek Radziecki czynił już na przełomie lat 50. i 60. w zakresie małych, przewoźnych elektrowni jądrowych. Ich przeznaczeniem było dostarczanie energii elektrycznej oraz ciepła w mało zaludnionych okręgach dalekiej północy.
W 1961 r. rozpoczęto w Obninsku eksploatację eksperymentalnej ruchomej elektrowni jądrowej „TES-3” (Transportnaja ElektroStancja wersja nr 3) o mocy 1,5 MWe. Zastosowano w niej reaktor z moderatorem oraz chłodzeniem wodnym pod ciśnieniem. Konstrukcja siłowni składała się z czterech dużych segmentów, które można było transportować na czterech platformach samochodowych lub jednym wagonie kolejowym. Jej zaletą było głównie to, że dla jej eksploatacji nie potrzeba było żadnych budynków. TES–3 była też traktowana jako wojskowa elektrownia ruchoma. Na bazie doświadczeń z „TES-3”, która pracowała do 1966 r. skonstruowano i uruchomiono następny rodzaj małej przewoźnej siłowni jądrowej „ARBUS” (Arctic Reactor Block System) o mocy 750 kWe. Jako moderatora oraz chłodziwa w obiegu pierwotnym użyto tutaj cieczy organicznej. W 1965 r. uruchomiono kolejną pilotową siłownię jądrową o większej mocy tj. 50 MWe – „VC-50”.
Pierwszą na dużą skalę przemysłową elektrociepłownię w warunkach polarnych uruchomiono w latach 70. w miejscowości Bilibino w okręgu czukockim, tj. 160 km na północ od Koła Polarnego. Były to cztery bloki kanałowe z moderatorem grafitowym, chłodzone wrzącą wodą, typu LWGR o mocy cieplnej 62,5 MW każdy, w tym mocy elektrycznej 12 MW. Warto zauważyć, iż bloki te pracują do dzisiaj dostarczając prąd oraz ciepło mieszkańcom obwodu magadańskiego, a znaczna część energii elektrycznej jest dostarczana do portu Pewek odległego o 500 km. Koszt energii elektrycznej jest tam 1,5–2 razy mniejszy, a energii cieplnej 2–2,9 raza mniejszy niż uzyskany z elektrowni Diesla czy elektrowni węglowej, jakie wcześniej pracowały w Bilibino. Paliwo jądrowe w ilości 40 ton rocznie jest dostarczane samolotem (lotnisko odległe o 32 km od miasta Bilibino). Nie bez znaczenia jest również fakt poprawy środowiska naturalnego w okolicy Bilibino.
Na bazie doświadczeń uzyskanych z eksploatacji reaktorów wojskowych w Tomsku, gdzie przy okazji produkcji plutonu wykorzystywano ciepło dla celów grzewczych w mieście Tomsk oraz Siewiersk, podejmowano również działania w kierunku uruchamiania cywilnych ciepłowni jądrowych.
Pierwszą pilotową ciepłownię z dwoma blokami AST-500 (o mocy cieplnej 500 MW) ukończono w miejscowości Gorki (5 km od granicy miasta nad rzeką Oka), ale nie weszła ona do eksploatacji. Ciepłownia ta miała ogrzewać część miasta zamieszkaną przez około 350.000 osób (całe Gorki liczy ponad 1,5 mln mieszkańców). Również w Woroneżu została odroczona budowa dwóch bloków ciepłowniczych typu AST-500.
Były Związek Radziecki był pionierem jeśli chodzi o wykorzystanie energii jądrowej na skalę przemysłową do odsalania wody morskiej. W 1973 r. uruchomiono pierwszy w świecie reaktor jądrowy do odsalania wody morskiej w miejscowości Szewczenko (obecnie Aktau w Kazachstanie) nad Morzem Kaspijskim. Był to reaktor na neutrony prędkie, BN-350 (Bystryj Neutron) o wydajności odsalania wody 80.000 m sześc./dzień.
Wraz z oddaniem do użytku w 2001 r. bloku Nr 1 w elektrowni jądrowej Rostów, (od między 1986 r. tj. awarii w Czarnobylu, uruchomiono tylko jeden blok Bałakowo–4) liczba eksploatowanych reaktorów energetycznych w Rosji wzrosła do 30 – rys. 4. Są to bloki typu WWER – 14 bloków (WWER-440 - 6 bloków i WWER-1000 - 8 bloków), RBMK – 11 bloków, LWGR – 4 bloki oraz jeden typu FBR (Fast Breeder Reactor) tj. na neutrony prędkie BN-600 Biełojarsk-3. Ich całkowita moc zainstalowana wynosi 21.242 MW.
Rosyjskie elektrownie jądrowe wyprodukowały w 2001 roku 134,9 TWh energii elektrycznej tj. o 3,3% więcej niż w roku 2000. Udział energii jądrowej w całkowitej produkcji elektryczności wzrósł z 14,9% w 2000 r. do 15,4% - w 2001 r. Średni wskaźnik wykorzystania mocy brutto zainstalowanej w elektrowniach jądrowych wyniósł w 2001 r. 70,3%. Warto także zaznaczyć, że 1,2 TWh energii elektrycznej wyprodukowanej przez rosyjskie elektrownie jądrowe w 2001 r. zostało wyeksportowane do Finlandii.
|
|
|
|
|
